Mexanikadan praktikum

Ushbu uslubiy qo'llanma mexanika kursining "Mexanika" bo'limiga oid laboratoriya ishlarini o'z ichiga oladi. Qo'llanma oliy o'quv yurtlari bakalavriatining "Fizika", "Astronomiya" va "Elektronika" yo'nalishlarida ta'lim olayotgan talabalar uchun mo'ljallangan. Qo'llanmada fizikaning asosiy qonunlarini va hodisalarini chuqurroq o'zlashtirish, ilmiy-tadqiqot ishlariga ijodiy yondoshish, tajriba usulini tanlay bilish, fizik kattaliklarni o'lchash va ularni formulalar yordamida tekshirish, zamonaviy asbob-uskunalar hamda fizikaviy o'lchash natijalarini matematik jihatdan ishlab chiqish usullari bilan tanishtirish maqsad qilib qo'yilgan. Qo'llanmada har bir laboratoriya ishi uchun kerakli asbob va materiallar, nazariy ma'lumot, qurilmaning tavsifi va ishni bajarish tartibi ko'rsatilgan. Shuningdek, talabalar o'z bilimlarini tekshirish uchun nazorat savollari ham keltirilgan. Qo'llanma oxirida ba'zi fizik kattaliklarning turli sharoitlardagi qiymatlari ilova qilingan.

Asosiy mavzular

Noniuslarni o'rganish: Chiziqli va doiraviy noniuslarning tuzilishi, ulardan foydalanish va aniqligi haqida ma'lumot beriladi.
Sferometr yordamida plastinkaning qalinligini va linzaning egrilik radiusini aniqlash: Sferometrning tuzilishi va undan foydalanish, plastinkaning qalinligini va linzaning egrilik radiusini aniqlash usullari ko'rsatilgan.
Analitik tarozida tortish: Analitik tarozining tuzilishi, undan foydalanish qoidalari va tortish usullari tushuntirilgan.
Suyuqliklarning solishtirma og'irligi va zichligini piknometr yordamida aniqlash: Piknometrning tuzilishi, undan foydalanish va suyuqliklarning solishtirma og'irligi va zichligini aniqlash usullari bayon etilgan.
Qattiq jismlarning solishtirma og'irligi va zichligini gidrostatik tortish usuli bilan aniqlash: Arximed qonuni asosida qattiq jismlarning solishtirma og'irligi va zichligini aniqlash usuli tushuntirilgan.
Jismlarning erkin tushish qonunlarini o'rganish: Erkin tushish hodisasi va uning qonunlari, tezlanishning balandlikka va massaga bog'liqligi o'rganiladi.
Aylanuvchi diskning inersiya momentini aniqlash: Aylanuvchi diskning inersiya momentini aniqlash usullari va formulalari keltirilgan.
Jismning inersiya momentini trifilyar osma yordamida aniqlash: Trifilyar osma yordamida jismning inersiya momentini aniqlash usullari bayon etilgan.
Yung modulini cho'zilish deformasiyasidan aniqlash: Guk qonuni asosida moddalarning Yung modulini aniqlash usullari keltirilgan.
Statik usul bilan sterjenning buralish va siljish modullarini aniqlash: Sterjenning buralish va siljish modullarini statik usul bilan aniqlash usullari tushuntirilgan.
Matematik mayatnikning tebranma harakat qonunlarini o'rganish: Matematik mayatnikning tebranish davri, amplitudasi va boshqa harakat qonunlari o'rganiladi.
Prujinali mayatnikning xususiy tebranishlarini o'rganish: Prujinali mayatnikning xususiy tebranishlari, ularning davri va yuk massasiga bog'liqligi o'rganiladi.
Og'irlik kuchi tezlanishini ag'darma mayatnik yordamida aniqlash (Bessel usuli): Ag'darma mayatnik yordamida og'irlik kuchi tezlanishini aniqlash usuli va Bessel formulasi tushuntirilgan.
Yumalovchi sharcha usuli bilan botiq sirtning egrilik radiusini aniqlash: Yumalovchi sharcha usuli bilan botiq sirtning egrilik radiusini aniqlash usullari bayon etilgan.
So'nuvchi tebranishlarni o'rganish: So'nuvchi tebranishlar, ularning tenglamalari, dekrementi va aslligi o'rganiladi.
Tebranishlarning so'nishidan dumalanish ishqalanish koeffitsientini aniqlash: Dumalanish ishqalanish koeffitsientini aniqlash usullari va Lebedev qurilmasidan foydalanish tushuntirilgan.