Markaziy Osiyoda Islom madaniyati
Ushbu tadqiqot Markaziy Osiyoda Islom madaniyatining rivojlanishini, jumladan, uning ijtimoiy-siyosiy hayotidagi o'rni, madaniyatning taraqqiyoti va madaniy aloqalar hamda Islom madaniyati va Sharq dunyosining buyuk allomalari, shuningdek, moddiy madaniyatning rivojlanishi, jumladan, me'morchilik, san'at va musiqa sohalarini o'rganadi. Tadqiqotda islomning paydo bo'lishi, arab xalifaligining shakllanishi va rivojlanishi, xususan, Movarounnahr va Xurosonning madaniy yuksalishi hamda turli davrlarda ilmiy-madaniy aloqalarning rivojlanishi atroflicha yoritilgan. Islom olamining buyuk allomalarining, xususan, Markaziy Osiyolik olimlarning ilmiy va madaniy merosi ham keng ko'lamda o'rganilgan. Tadqiqotda, shuningdek, islom madaniyatining moddiy jihatlari, me'morchilik, san'at va musiqa sohalaridagi yutuqlari ham tahlil qilingan.
Asosiy mavzular
- Arab xalifaligi davrida Movarounnahr va Xuroson: Bu mavzu arab xalifaligining Movarounnahr va Xurosonni istilo qilishi, bu jarayonning islom dini tarqalishi bilan bog'liqligi, arab xalifaligining sharqda kuchli imperiyaga aylanishi, Bag'dodning iqtisodiy va madaniy rivojlanishi, akademiya 'Donolik uyi'ning tashkil topishi, Markaziy Osiyo olimlarining o'rni va o'rta asrlar madaniyatining rivojlanishiga ta'siri kabi masalalarni yoritadi.
- IX-XII asrlarda Islom madaniyatining ijtimoiy-siyosiy hayotida tutgan o'rni: Ushbu mavzu O'rta Osiyo VIII asr boshlarida arablar istilosiga uchrashi, bu voqeaning islom dinining tarqalishi bilan bog'liqligi, kushon imperiyasi qulashi va eyfalitlarning ta'siri, turk xoqonligining hukmronligi, arablarning istilosiga qarshi kurashlar, islomning kirib kelishi va o'rta osiyoliklar madaniyatining rivojlanishi, savdo-sotiqning rivojlanishi, shahar madaniyatining yuksalishi kabi masalalarni o'z ichiga oladi.
- Madaniyatning rivoji va madaniy aloqalar: Bu mavzu Markaziy Osiyoning Chingizxon boshliq mo'g'ullar tomonidan bosib olinishidan oldingi besh asrlik davrning madaniy hayotini, madaniyatning rivojlanishini va deyarli barcha sohalari yuqori darajada rivoj topganini o'rganadi. Shuningdek, Movarounnahr va Xuroson xalqlari qadimgi madaniy an'analarga boyligi, VIII-XII asrlar davomida musulmon o'lkalari madaniyati rivojida etakchi o'rinni egallashi, o'rta osiyolik olimlarning dunyo madaniyatiga qo'shgan hissasi va ijtimoiy tafakkur kabi masalalarni o'z ichiga oladi.
- Islom madaniyati va Sharq dunyosining buyuk allomalari: Ushbu mavzu Sharq adabiyotida yagona 'musulmon' madaniyati tushunchasining shakllanishi va o'zgarishi, xalifalikda davlat tili - arab tili, islom dini va san'atning ta'siri, arab madaniyatining rivojlanishi va jahon madaniyatiga qo'shgan hissasi, arab fani falsafasi, tabiiy va aniq fanlar, jumladan, alximiya, matematika, astronomiya sohalaridagi yutuqlar hamda arab olimlarining ilmiy merosi kabi masalalarni o'z ichiga oladi.
- Moddiy madaniyatning ravnaq topishi : me'morchilik, san'at va musiqa: Bu mavzu arab xalifaligi davridagi masjidlar, ularning qurilish uslublari, Makkaga qarab qurilishi, namoz o'qiladigan zal, mehrob, kafedra, hovli, minora kabi qismlarini o'rganadi. Shuningdek, masjidlarning bezaklari, Xalifa Valid davridagi o'zgarishlar, kopt me'morlari tomonidan qurilgan masjidlar, Ibn Tulunning Qohira masjidi, Kubban as Saxr masjidi, devoriy rasmlar, geometrik shakldagi bezaklar, shuningdek, musiqa, miniatyura san'ati, hattotlik san'ati va musiqa ilmining rivojlanishi kabi masalalarni o'z ichiga oladi.