Laboratoriya hamda amaliy mashg‘ulotlarini o‘tkazish uchun

Ushbu uslubiy qoʻllanma Oʻzbekiston Respublikasi Oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligi, Mirzo Ulugʻbek nomidagi Samarqand Davlat Arxitektura – Qurilish Institutining «Avtomobil yoʻllari, zamin va poydevorlar» kafedrasi tomonidan tayyorlangan. Qoʻllanma «Muhandislik geologiyasi», «Muhandislik geologiyasi va gidrogeologiyasi», «Muhandislik geologiyasi va gruntlar mexanikasi», «Geologiya, mineralogiya va petrografiya asoslari» fanlaridan laboratoriya hamda amaliy mashgʻulotlarini oʻtkazish uchun moʻljallangan. Unda geologiya, minerallarning turlari, ularning fizik va kimyoviy xossalari, magmatik, choʻkindi va metamorfik togʻ jinslari, ularning tasnifi, xossalari, shuningdek, geologik xaritalar, qurilish maydoni rejasi, geologik qirqimlar tuzish kabi mavzular atroflicha yoritilgan. Kitobda amaliy mashgʻulotlarni bajarish uchun zarur boʻlgan nazariy maʼlumotlar, jadval va chizmalar bilan boyitilgan.

Asosiy mavzular

KIRISH: Geologiya fani, uning rivojlanish tarixi, asosiy yo'nalishlari va muhandislik geologiyasi fanining vazifalari haqida ma'lumot beriladi.
Togʻ jinaslarini hosil qiluvchi minerallar va ularning fizik xossalari: Minerallarning hosil bo'lishi, geologik jarayonlar, endogen va ekzogen faktorlar, minerallarning tasnifi (agregat holati, hosil bo'lish sharoiti, tashkil etish darajasi, kimyoviy tarkibi bo'yicha) hamda ularning fizik xossalari (qattiqligi, rangi, yaltiroqligi, shaffofligi, siniq parchasi, solishtirma og'irligi) haqida batafsil ma'lumotlar keltirilgan.
Magmatik togʻ jinslari: Magmatik tog' jinslarining turlari, ularning kelib chiqishi (intruziv va effuziv), tarkibi, struktura va teksturalari, klassifikatsiyasi, joylashish shakllari va qurilishda foydalanish haqida ma'lumot berilgan.
Choʻkindi togʻ jinslari: Choʻkindi togʻ jinslarining hosil boʻlish bosqichlari (nurash, koʻchishi, choʻkish, diagenez), tasnifi, xususiyatlari (qatlamlilik, gʻovaklilik), fizik va mexanik xossalari hamda ulardan foydalanish bo'yicha ma'lumot berilgan.
Metamorfik togʻ jinslari: Metamorfik togʻ jinslarining kelib chiqishi, ximiyaviy tarkibi, klassifikatsiyasi, teksturasi, slanets-simonlik xususiyati va qurilishda foydalanish haqida ma'lumotlar keltirilgan.
Geologik xarita, qurilish maydoni rejasi, geologik – razvedka qazilmalari va geologik profillar: Geologik xaritalarning turlari, ularning mazmuni, qurilish maydoni rejasi, geologik qirqimlar tuzish, shurf va skvajinalar qazish usullari haqida ma'lumotlar berilgan.
Zamin gruntlarining fizik va mexanik xossalarini aniqlash: Gruntlarning donadorligi, namlik darajasi, plastiklik soni, gʻovaklik koeffitsienti, qovushqoqlik kuchi, ichki ishqalanish burchagi va deformatsiya moduli kabi fizik va mexanik xossalarni aniqlash usullari va hisoblash formulalari keltirilgan.
Grunt suvlarining gidroizogips xaritalari: Grunt suvlarining sath chuqurligini koʻrsatuvchi xaritalar tuzish, ularning oqimi yoʻnalishini, gidravlik gradientini va tezligini aniqlash usullari bayon etilgan.
Ilovalar: Ushbu qoʻllanmada foydalanilgan minerallar va togʻ jinslarini sinflarga ajratish boʻyicha qoʻshimcha jadvallar berilgan.
Foydalanilgan adabiyotlar: Ushbu qoʻllanmani tayyorlashda foydalanilgan ilmiy adabiyotlar roʻyxati keltirilgan.