UZMETKOMBINAT sharoitida mis va uning qotishmalariga asimmetrik prokatlashdan so’ng termik ishlov berish texnologiyasini ishlab chiqish

Ushbu magistrlik dissertatsiyasi "OʻZMETKOMBINAT" sharoitida mis va uning qotishmalariga asimmetrik prokatlashdan soʻng termik ishlov berish texnologiyasini ishlab chiqish” mavzusiga bag'ishlangan. Tadqiqotda asimmetrik prokatlash natijasida olingan 168 markali latun listlarining ichki kuchlanishlarini bartaraf etish va ularning xossalarini yaxshilash maqsadida past haroratli yumshatish termik ishlov berish rejimi ishlab chiqilgan. Tadqiqot jarayonida namunalarning mexanik va texnologik xossalari oʻrganilib, ularning strukturasi tahlil qilingan. Tadqiqot natijalari Oʻzbekiston Respublikasining sanoatida, xususan, mis va uning qotishmalarini qayta ishlash texnologiyasini rivojlantirishda muhim ahamiyat kasb etadi.

Asosiy mavzular

1.1 Metallarni prokatlash va uning ahamiyati: Ushbu bo'limda metallarni prokatlash jarayoni, uning texnologik usullari (bo'ylama, ko'ndalang, ko'ndalang-vintli), list prokatlash jarayoni, payvand chokli va choksiz trubalar tayyorlash texnologiyalari, shuningdek, prokatlash stanlarining turlari va ularning asosiy qismlari haqida ma'lumot berilgan.
1.2 Prokatlash stanlari: Ushbu bo'limda prokatlash stanlarining turlari, ularning klassifikatsiyasi, ishchi kletkalarning tuzilishi va joylashishi, ularning asosiy mexanizmlari va vazifalari haqida batafsil ma'lumot berilgan.
1.3 Prokat ishlab chiqarish texnologiyasi: Ushbu bo'limda po'lat ishlab chiqarish sexlaridan tortib tayyor mahsulotgacha bo'lgan jarayon, jumladan, quyma, blyumin, slyabing, list prokatlash jarayonlari, shuningdek, chokli va choksiz quvurlar ishlab chiqarish texnologiyalari haqida so'z boradi.
1.4 Asimmetrik prokatlash: Ushbu bo'limda asimmetrik prokatlashning mohiyati, uning afzalliklari, boshqa prokatlash usullariga nisbatan energiya sarfi va kuchi kamligi, yuqori mustahkam metallar olishdagi roli, shuningdek, uni qo'llashning texnik-iqtisodiy samaradorligi haqida ma'lumot berilgan.
1.5 Prokatlashda metal va qotishmalar strukturasidagi o'zgarishlar: Ushbu bo'limda prokatlash jarayonida metall va qotishmalarning strukturasida yuzaga keladigan o'zgarishlar, jumladan, kristall panjaraning deformatsiyasi, siljish, sirpanish, vakansiyalar hosil bo'lishi, dislokatsiya zichligining oshishi va yacheykali strukturalarning shakllanishi haqida batafsil ma'lumot berilgan.
2.1 Mis va uning qotishmalari: Ushbu bo'limda misning asosiy fizik va mexanik xossalari, elektr va issiqlik o'tkazuvchanligi, korroziyabardoshligi, shuningdek, misning qotishmalari (latun, bronza) va ularning xossalari, fazaviy diagrammalari haqida batafsil ma'lumot berilgan.
2.2 Mis va uning qotishmalariga termik ishlov berish texnologiyasi: Ushbu bo'limda termik ishlov berishning mohiyati, uning turlari, metall va qotishmalarning xossalarini o'zgartirishdagi roli, mis va uning qotishmalariga termik ishlov berish jarayonida e'tiborga olish lozim bo'lgan jihatlar (issiqlik o'tkazuvchanlik, gazlar bilan ta'sirlashuvi), jumladan, yumshatish, rekristallanish, gomogenlovchi yumshatish texnologiyalari haqida ma'lumot berilgan.
2.3 "UzMetkombinat” sharoitida mis va uning qotishmalariga termik ishlov berish texnologiyasi: Ushbu bo'limda "UzMetkombinat" korxonasida mis va uning qotishmalariga termik ishlov berish texnologiyasining murakkabligi, operatsiyalar ketma-ketligi, qo'llaniladigan qurilmalar (EBNER), ularning ishlash prinsipi, asosiy parametrlari va qizdirish, sovutish jarayonlari haqida batafsil ma'lumot berilgan.
3.1 Asimmetrik prokatlashdan so'ng 168 markali latunga termik ishlov berish (past haroratli yumshatish): Ushbu bo'limda asimmetrik prokatlangan 168 markali latun listlarining ichki kuchlanishlarini bartaraf etish va ularning xossalarini yaxshilash maqsadida O'zbekiston Davlat Texnika Universiteti laboratoriyasida ishlab chiqilgan past haroratli yumshatish termik ishlov berish usuli va uning uchun kerakli qurilmalar (vakuumli pech, termopara, vakuum nasosi va boshqalar) hamda tajriba natijalari haqida ma'lumot berilgan.
3.2 168 markali latunni termik ishlashdan keyingi strukturasi va xossalari: Ushbu bo'limda termik ishlov berishdan keyingi namunalarning mexanik va texnologik xossalari (qattiqlik, mustahkamlik, nisbiy uzayish) hamda ularning strukturasi tahlili keltirilgan. Turli haroratlarda va vaqt davomida o'tkazilgan termik ishlov berishning natijalari bo'yicha diagrammalar va mikroskopik suratlari berilgan.