O’zbekiston geografiyasi

Ushbu darslik O‘zbekiston geografiyasining barcha jihatlarini, xususan, tabiiy, iqtisodiy, ijtimoiy va siyosiy jihatlarini qamrab olgan. Unda O‘zbekistonning geografik o‘rni, tabiiy sharoiti, tabiiy resurslari, iqlimi, tuproqlari, o‘simlik va hayvonot dunyosi, ichki suvlari, tabiiy-geografik rayonlashtirilishi hamda ularning muhofazasi kabi mavzular chuqur yoritilgan. Shuningdek, O‘zbekiston tarixiy taraqqiyotida geografiya fanining rivojlanishi va shu sohada o‘z hissasini qo‘shgan buyuk olimlar va ularning asarlari haqida ham ma’lumot berilgan. Kitobda, shuningdek, O‘zbekistonda sodir bo‘ladigan zilzilalar, ularning sabablari va bashorati, shuningdek, O‘zbekistonning har bir hududidagi tabiatdan foydalanish va uni muhofaza qilish yo‘llari ham batafsil bayon etilgan. Har bir bo‘lim oxirida foydalanilgan adabiyotlar va qo‘shimcha ma’lumotlar keltirilgan.

Asosiy mavzular

• 1. O‘ZBEKISTONNING GEOGRAFIK O‘RNI, TABIIY SHAROITI VA TABIIY RESURSLARI: Ushbu mavzu O‘zbekistonning geografik joylashgan o‘rni, chegaralari, maydoni, tabiiy sharoiti va tabiiy resurslariga bag‘ishlangan. Unda O‘zbekistonning Yer yuzasidagi o‘rni, iqlimi, iqtisodiy va siyosiy jihatdan o‘ziga xosligi, hududining asosiy qismini tashkil etgan tekisliklar va tog‘li hududlar, tabiiy resurslarining miqdori va sifat jihatdan tavsifi haqida batafsil ma’lumot berilgan.
• 2. O‘ZBEKISTON TABİATİNİ GEOGRAFİK O‘RGANİLİSh TARİXİ: Ushbu mavzu O‘zbekiston tabiati geografik o’rganilish tarixiga bag‘ishlangan. Unda ibtidoiy davrdan boshlab, antik davr, arab sayyohlari, o’rta asr allomalari va zamonaviy davr tadqiqotlari, shu jumladan, ayrim mashhur olimlar va ularning O‘zbekiston tabiatini o‘rganishga qo‘shgan hissasi haqida ma’lumot berilgan.
• 3. O‘ZBEKISTONNING GEOLOGİK TUZİLİSHİ, RELEFI VA FOYADALI AZILMALARI: Ushbu mavzu O‘zbekistonning geologik tuzilishi, to’rtlamchi davrgacha bo’lgan geologik tarixi, relefi, zilzilalar va seysmik zonalari, geomorfologik rayonlashtirish hamda foydali qazilmalari haqida batafsil ma’lumot beradi. Unda O‘zbekistonning tektonik tuzilishi, relefining shakllanishi, foydali qazilmalarning konlari va ulardan foydalanish usullari hamda O‘zbekistonning hududida sodir bo‘ladigan zilzilalarning sabablari va oldini olish choralari haqida batafsil ma’lumot berilgan.
• 4. O’ZBEKİSTONNING İQLİMİ: Ushbu mavzu O‘zbekiston iqlimiga umumiy tavsif, iqlim hosil qiluvchi omillar, havo harorati, namligi, bug‘lanish, yog’inlar, havo bosimi va shamollar hamda O‘zbekistonning tabiiy iqlimini shakllantiruvchi omillar haqida batafsil ma’lumot beradi. Unda O‘zbekistonning iqlim xususiyatlari, yilning turli fasllaridagi ob-havo hodisalari hamda bu hududda uchraydigan mahalliy shamollar haqida batafsil ma’lumot berilgan.
• 5. O‘ZBEKİSTONNING TUPROQLARI VA O‘SIMLİK VA HAYVONAT DUNYOSİ: Ushbu mavzu O‘zbekiston tuproq turlari va ularning tarqalishi, o’simlik va hayvonot dunyosining o’ziga hosligi hamda ularni muhofaza qilish masalalariga bag‘ishlangan. Unda O‘zbekistonda uchraydigan turli tuproq turlari, ularning geografik tarqalishi, o’simlik va hayvonot turlari, ularning ahamiyati va muhofazasi haqida batafsil ma’lumot berilgan.
• 6. O’ZBEKISTONNING ICHKI SUVLARİ VA ULARDAN FOYDALANISH: Ushbu mavzu O‘zbekistonning ichki suvlari, jumladan daryolar, ko’llar, suv omborlari, yer osti suvlari, muzliklardagi suvlar, ularning ahamiyati va ulardan oqilona foydalanish usullari haqida ma’lumot beradi. Unda O‘zbekiston daryolarining suv sarfi, rejimi, ularning ifloslanishi va muhofazasi, shuningdek, ko’llar, suv omborlari va yer osti suvlaridan foydalanish haqida batafsil ma’lumot berilgan.
• 7. O‘ZBEKISTONNING TABIIY GEOGRAFIK RAYONLASHTIRILISHİ: Ushbu mavzu O‘zbekistonning tabiiy-geografik rayonlashtirilishi, rayonlashtirish uslublari, O‘zbekistonning rayon va landshaftlarga ajratilishi hamda har bir okrugning alohida tabiiy-geografik tavsifi haqida ma’lumot beradi. Unda O‘zbekistonning turli tabiiy-geografik rayonlari, ularning tabiati, iqlimi, tuproqlari, o’simlik va hayvonot dunyosi hamda ulardan foydalanish va muhofaza qilish choralari haqida batafsil ma’lumot berilgan.