Atom yadrosi va elementar zarralar fizikasi fanidan laboratoriya ishlari uchun

Ushbu kitob atom yadrosi va elementar zarralar fizikasi fanidan laboratoriya ishlari uchun uslubiy ko'rsatmadir. Unda fizika laboratoriya sharoitida radiatsion havfsizlik qoidalari, beta-zarralar energiyasini aniqlash, radiaktiv modda aktivligini aniqlash, gamma-kvantlar va rentgen nurlarining moddada yutilish koeffitsientlarini aniqlash, uzoq yashovchi izotopning yarim yemirilish davrini aniqlash, koinot nurlarining yumshoq va qattiq komponentalarini o'rganish, yadroviy jarayonlarning statistik xarakterini o'rganish, dozimetriya asoslari, Geyger-Myuller sanagichining sanash xarakteristikasini va o'lik vaqtini kosmik nurlar yordamida aniqlash, pi-myu yemirilishni o'rganish, radioaktiv manbaning absolyut aktivligini mos tushuv usulida aniqlash kabi mavzular chuqur yoritilgan.

Asosiy mavzular

Yadro fizika laboratoriya sharoitida radiatsion havfsizlik qoidalari va normalari: Inson organizmining yadro nurlanishidan himoyalanishi, radiatsion havfsizlik normalari va qoidalari, nurlanishning maksimal dozasi va turkumlariga bo'linishi haqida ma'lumot beradi.
Beta-zarralarning energiyasini yarim yutilish usuli bilan aniqlash: Beta zarralarning yarim yutilish qatlami qalinligini aniqlash usullari, Geyger-Myuller sanagichidan foydalanish va nisbiy xatolikni hisoblash ko'rsatilgan.
Radiaktiv modda aktivligini aniqlash: Radiaktiv modda, kimyoviy element, radioaktiv izotop tushunchalari, yadro nurlarini qayd etish metodlari, Geyger-Myuller sanagichining ishlash prinsipi va aktivlikni aniqlash usullari bayon etilgan.
Gamma-kvantlar va rentgen nurlarining moddada yutilish koeffitsientlarini aniqlash: Gamma-kvant va rentgen nurlarining moddadan o'tishi, sochilishi va yutilishi, ularning massali yutilish koeffitsientini aniqlash usullari va nazariy asoslari tushuntirilgan.
Uzoq yashovchi izotopning yarim yemirilish davrini aniqlash: Radioaktiv izotoplarning yarim yemirilish davrini aniqlash usullari, kaliy-40 izotopining yarim yemirilish davrini hisoblash va nazariy asoslari bayon etilgan.
Koinot nurlarining yumshoq va qattiq komponentalarini o'rganish: Koinot nurlarining tarkibi, energiyasi, birlamchi va ikkilamchi komponentlari, ularni Geyger-Myuller sanagichlari yordamida aniqlash usullari tushuntirilgan.
Yadroviy jarayonlarning statistik xarakterini o'rganish: Fizik kattaliklarni o'lchashda xatoliklar, statistik va sistematik xatoliklar, Gauss taqsimoti va Puasson formulasi yordamida xatoliklarni hisoblash usullari bayon etilgan.
Dozimetriya asoslari: Dozimetriya tushunchalari, dozimetrlarning turlari, ularning ishlash printsipi, radiatsiyadan himoyalanish va dozani o'lchash usullari haqida ma'lumot beradi.
Geyger-Myuller sanagichining sanash xarakteristikasini va o'lik vaqtini kosmik nurlar yordamida aniqlash: Geyger-Myuller sanagichining ishlash prinsipi, N=f(U) xarakteristikasini aniqlash, o'lik vaqtni aniqlash va tajriba natijalarini qayta ishlash usullari bayon etilgan.
pi-myu yemirilishni o'rganish: Pionlar va myuonlarning kashf etilishi, ularning xossalari, yemirilish sxemalari va fotoemulsiya usuli yordamida ularning izlarini o'rganish usullari tushuntirilgan.
Radioaktiv manbaning absolyut aktivligini mos tushuv usulida aniqlash: Radioaktiv manbalarning absolyut aktivligini aniqlash usullari, gamma va beta zarralarning bir vaqtda aniqlanishi va mostushuv hodisasini o'rganish usullari bayon etilgan.