Ўзбек халқ достонларида тоғ образи: генезиси ва бадиий талқинлари

Ushbu doktorlik dissertatsiyasi Oʻzbek xalq dostonlarida togʻ obrazining genezisi, badiiy talqinlari va poetik vazifalarini tadqiq etishga bagʻishlangan. Tadqiqotda togʻ obrazining turli davrlardagi mifologik va folkloristik jihatlari, uning xalq ogʻzaki ijodida qoʻllanishi, semantik va badiiy qirralari atroflicha oʻrganilgan. Togʻ obrazi oʻzbek dostonlarida koʻp qirrali, koʻp maʼnoli obraz sifatida namoyon boʻlib, qahramon hayoti, dunyoqarashi, tabiat bilan bogʻliq koʻplab maʼnaviy-axloqiy va estetik vazifalarni bajaradi. Tadqiqotda togʻ obrazining badiiy talqini va uning turkiy va jahon folkloridagi oʻrni qiyosiy-tipologik jihatdan ham tahlil qilingan.

Asosiy mavzular

Togʻ obrazining genezisi: Tadqiqotda togʻ obrazining genezisi ajdodlarimizning mifologik dunyoqarashi, qadimiy eʼtiqodlari, marosimlari bilan bogʻliq holda oʻrganiladi. Xususan, togʻning ilohlar makoni, ruhlar boshpanasi, tabiatning muqaddas elementi sifatida qaralishi koʻrsatib oʻtiladi.
Togʻ obrazining badiiy talqinlari: Oʻzbek dostonlarida togʻ obrazining turli xil badiiy talqinlari, jumladan, qahramonlarning sinov joyi, makoni, vatani timsoli sifatida, shuningdek, tabiat hodisalarini ifodalovchi obraz sifatida talqin qilingani tadqiq etiladi.
Togʻ obrazining poetik vazifalari: Togʻ obrazining poetik vazifalari, uning dostonlardagi barqaror sheʼriy takrorlar tarkibida tutgan oʻrni, ramziy va semantik maʼnolari, qahramon ruhiy holati va asar gʻoyasini ochib berishdagi oʻrni tahlil qilingan.
Togʻ obrazining jahon va oʻzbek folkloridagi oʻrni: Togʻ obrazining jahon va oʻzbek folkloridagi oʻrni qiyosiy-tipologik jihatdan oʻrganilib, turkiy va jahon mifologiyasi hamda folklorida togʻ obrazining umumiy va oʻziga xos jihatlari aniqlangan.