Безопасность жизнедеятельности

Ushbu darslik "Hayot faoliyati xavfsizligi" fanini o‘rganish uchun mo‘ljallangan. Unda ish joyida xavfsizlikni ta'minlash, zararli va xavfli ishlab chiqarish omillarini tasniflash, ularning inson organizmiga ta'sirini o‘rganish, shuningdek, mehnat muhofazasi qonunchiligi, tashkiliy, texnik, sanitariya-gigiyena va tibbiy-profilaktik tadbirlar tizimi keng yoritilgan. Darslikda ishlab chiqarish jarayonlarida sodir bo'lishi mumkin bo'lgan turli xil yong'inlar, portlashlar, elektr toki urishi, shovqin, vibratsiya, kimyoviy moddalar va boshqa zararli omillardan himoyalanish choralari, shuningdek, ularning oldini olish va ularning oqibatlarini bartaraf etish bo'yicha zaruriy ma'lumotlar berilgan. Psixologik jihatdan xavfli vaziyatlarda inson xulq-atvorining o‘zgarishi va stressni boshqarish usullari ham tahlil qilingan. Kitobda shuningdek, mehnatni tashkil etishning ergonomik jihatlari, ish joyini to‘g‘ri loyihalash va uni xavfsiz mehnat sharoitlariga moslashtirish bo‘yicha tavsiyalar berilgan.

Asosiy mavzular

Ishlab chiqarishda xavfsizlikning nazariy asoslari: Hayot faoliyati xavfsizligining asosiy tushunchalari, maqsad va vazifalari, mehnatni muhofaza qilish tizimining tarkibiy qismlari va ularning mazmuni, kasbiy xavfsizlik va sog'liqni saqlash tizimining tuzilishi ko'rib chiqiladi.
Mehnatni muhofaza qilishning huquqiy va tashkiliy asoslari: Mehnatni muhofaza qilish bo'yicha qonun hujjatlari, mehnatni muhofaza qilish xizmatini tashkil etish va ish jarayonini, ishlab chiqarishda instruktaj, davlat nazorati va jamoatchilik nazorati, shuningdek, ishlab chiqarishdagi baxtsiz hodisalar va jarohatlarni tekshirish va hisobga olish tartib-qoidalari bayon etilgan.
Ishlab chiqarish jarayoni sanitariya va gigiyenasi: Ishlab chiqarish muhitining sanitar-gigiyenik baholanishi, gigiyenik normativlar, mehnat sharoitlari va mehnat xususiyatlarini gigiyenik baholash hamda ishlab chiqarish joylari va ish o'rinlariga sanitariya-gigiyenik talablar ko'rib chiqiladi.
Shovqin va vibratsiyaning inson organizmiga ta'siri: Shovqin va vibratsiyaning kelib chiqish sabablari, ularning inson organizmiga ta'siri, shovqinni va vibratsiyani kamaytirish usullari, shuningdek, gigiyenik va davolash-profilaktik tadbirlar bayon etilgan.
Yong'in va portlashlar xavfsizligi: Yong'inlar va portlashlarning sabablari, ularning zararli omillari, turlari, yuzaga kelish sharoitlari va bosqichlari, shuningdek, ularning oldini olish va zararni kamaytirish choralari, shuningdek, yong'inlar va portlashlar paytida xavfsiz harakatlanish qoidalari bayon etilgan.
Psixologiya va iqtisodiy xavfsizlik: Hayot faoliyati xavfsizligining psixologik asoslari, shuningdek, insonning xavfli vaziyatlardagi xulq-atvori va stressga munosabati, shuningdek, mehnatni muhofaza qilish va sharoitlarni yaxshilash bo'yicha tadbirlarning iqtisodiy jihatdan samaradorligini baholash usullari ko'rib chiqiladi.
Ergonomika va ish joyini tashkil etish: Ergonomikaning asosiy tamoyillari va uning ishlab chiqarish xavfsizligini ta'minlashdagi o'rni, ergonomikaning tarkibiy qismlari va uning ilmiy asoslari, shuningdek, ish joyini to'g'ri loyihalash va jihozlash bo'yicha tavsiyalar berilgan.
Elektr xavfsizligi: Elektr tokining inson organizmiga ta'siri, elektr toki urishi sabablari, elektr toki urgan odamni qutqarish va birinchi tibbiy yordam ko'rsatish qoidalari, shuningdek, elektr xavfsizligini ta'minlash bo'yicha choralarni o'rganadi.
Nurlanish (ionlashtiruvchi nurlanish) va radiatsiyadan himoyalanish: Ionlashtiruvchi nurlanishning turlari, ularning organizmga ta'siri, nurlanishdan kelib chiqadigan kasalliklar, radiatsiyaviy xavfsizlik tamoyillari va nurlanishni tartibga solish bo'yicha tavsiyalar bayon etilgan.
Elektr magnit maydonlari va nurlanish: Elektr magnit maydonlarining organizmga ta'siri, ulardan himoyalanish usullari, elektr maydonlarining xavfsizligi va elektr xavfsizligining zaruriy omillari o'rganiladi.