Нaвoий ижoдидa aдoлaт тaлқинига доир айрим мулоҳазалар
Ushbu maqola buyuk oʻzbek shoiri va mutafakkiri Alisher Navoiy ijodida adolat mavzusining talqini, uning adolatli hukmdor haqidagi qarashlari, shuningdek, adolatning jamiyat va davlat rivojidagi oʻrni haqidagi fikrlarini oʻrganadi. Muallif, Navoiyning «Xamsa», «Maxbub ul-qulub», «Lison ut-tayr» kabi asarlarida adolat va oliyjanoblikni targʻib qiluvchi obrazlar va gʻoyalarni tahlil qiladi. Maqolada, shuningdek, Navoiyning adolatli shoh obrazini yaratishda Husayn Boyqaro timsolidan foydalangani va uning boshqa Sharq shoirlari anʼanalariga tayangani haqida ham soʻz boradi.
Asosiy mavzular
- Alisher Navoiy ijodida adolat talqini: Maqolada Alisher Navoiyning adolatga oid qarashlari, adolatli hukmdor siymosi, adolatning jamiyat hayotidagi roli tahlil qilinadi. Navoiyning "Xamsa" kabi asarlaridagi adolat haqidagi gʻoyalari, jumladan, "Sulton Husaynni adolat va fazl-u kamolida Eronning afsonaviy podshosi Jamshidga qiyoslashi" kabi fikrlari yoritilgan.
- Navoiyning "Maxbub ul-qulub" va "Lison ut-tayr" asarlaridagi adolat gʻoyalari: Ushbu mavzu doirasida Navoiyning "Maxbub ul-qulub" asarida "adolatli podshoh" obrazini yaratilishi, "Lison ut-tayr" asaridagi "ishq oʻti" tushunchasi va undan kelib chiqadigan adolat mezonlari koʻrib chiqiladi.
- Navoiyning "Hayrat ul-abror" dostonidagi shoh-xalq munosabatlari: Maqolada Navoiyning "Hayrat ul-abror" dostonidagi "shoh-choʻpon, xalq-poda" tamsilining sharhi berilgan. Unda shohning xalqqa nisbatan adolati va uni himoya qilish masʼuliyati taʼkidlanadi.
- Navoiyning adolatga oid boshqa asarlari va fikrlari: Maqolada Navoiyning "Saqiqiy" va "Mahbub ul-qulub" kabi boshqa asarlarida ham adolat mavzusining qanday talqin etilgani haqida qisqacha maʼlumot beriladi. Jumladan, "adolat farishtalar, insonlaru mavjudotlarning toat-ibodatlaridan afzalligi" haqidagi fikrlari keltiriladi.