Alisher Navoiy dostonlarida saxovatli shaxs timsoli
Ushbu maqola buyuk oʻzbek shoiri va mutafakkiri Alisher Navoiyning
Asosiy mavzular
- Alisher Navoiy dostonlarida saxovatli shaxs timsoli: Maqolada Alisher Navoiyning "Mahbub ul-qulub" va "Hayrat ul-abror" asarlarida saxovat, oliyhimmatlik, muruvvat kabi fazilatlarni ifodalovchi obrazlar, xususan, Hotam Toy va Axiy obrazlari tahlil qilinadi. Hotam Toyning xalq orasida keng tarqalgan hikoyatlari, uning saxovatining mohiyati, shuningdek, Alisher Navoiyning bu obraz orqali mehnatni ulug'lash g'oyasi yoritiladi. Axiy obrazi esa muruvvat va futuvvat timsoli sifatida ko'rib chiqiladi.
- Hotam Toy obrazi va uning mazmuni: Maqolada Hotam Toy obrazining fors-tojik va turkiy xalqlar adabiyotida keng tarqalgani, uning mazmunining insoniyat taraqqiyoti bilan bog'liqligi ta'kidlanadi. Alisher Navoiy Hotam Toy obrazini "Mahbub ul-qulub" va "Hayrat ul-abror" asarlarida oliyhimmatlik, saxovat, muruvvat, qanoat kabi fazilatlarni ifodalash uchun ishlatganligi ko'rsatiladi. Hotam Toyning "dulduli soniy" otini so'yib elchiga taom tayyorlagani hikoyati keltiriladi.
- Axiy obrazi va uning fazilatlari: Maqolada Axiy obrazi Halab shahrida yashagan saxovatli va oliyhimmatli inson sifatida tasvirlanadi. Uning mehmonnavozligi, rahmdilligi va begonalarga ham yordam qo'lini cho'zishi ta'kidlanadi. Axiyning muruvvat va futuvvat timsoli ekanligi, uning "Ishq vodiysi chechaklari" asarida keltirilgan ta'riflar orqali ko'rsatiladi.
- Mehnatning qadrliligi: Maqolada Alisher Navoiyning mehnatga bo'lgan munosabati ham tahlil qilinadi. Xususan, "Hayrat ul-abror" dostonidagi "Hotam Toyi" hikoyatida mehnatkash chol obrazining oliyhimmatlik va saxovatdan ustun qo'yilishi, halol mehnatning qadrliligi g'oyasi ta'kidlanadi. Navoiy mehnatsevarlikni, yaratuvchilikni har qanday saxovatdan ustun qo'yganligi qayd etiladi.