Mustaqillik yillarida Samarqand viloyatida oziq – ovqat Xavfsizligini ta’minlashdagi islohotlar va ularning

Ushbu maqolada O'zbekiston mustaqilligi yillarida Samarqand viloyatida oziq-ovqat xavfsizligini ta'minlash bo'yicha amalga oshirilgan islohotlar va ularning natijalari atroflicha tahlil qilingan. Mamlakatimizning bozor iqtisodiyotiga o'tish sharoitida fermer-dehqon xo'jaliklarining o'rni, ayniqsa g'allachilik sohasidagi yutuqlar ko'rsatib o'tilgan. Samarqand viloyatida fermer xo'jaliklarini shakllantirish jarayoni, ularning iqtisodiyotdagi hissasi, hosildorlikni oshirish bo'yicha ko'rilgan choralar, jumladan, yangi bug'doy navlarini ekish va yetishtirishdagi tajribalar batafsil yoritilgan. Mustaqillik yillarida respublikada don mustaqilligiga erishishda Prezident Islom Karimovning siyosati muhim rol o'ynagani ta'kidlanadi. Maqolada fermer xo'jaliklari faoliyatining rivojlanishi, ularning daromad va manfaatdorligining oshishi, mulkchilik shaklining o'zgarishi natijasida dehqonlarning yerga bo'lgan munosabati tubdan o'zgargani, bu esa jamiyat taraqqiyotining tayanch ustuniga aylanganligi ta'kidlanadi.

Asosiy mavzular

Oziq-ovqat xavfsizligini ta'minlashda fermer-dehqon xo'jaliklarining o'rni: Maqolada mamlakatimizning bozor iqtisodiyotiga o'tish sharoitida aholini oziq-ovqat mahsulotlari bilan ta'minlashda fermer-dehqon xo'jaliklarining muhim o'rni borligi, ular qishloq xo'jaligining asosiy ustuni va mamlakat iqtisodiyotining rivojlanishi hamda kelajagining aynan fermerlik harakatining rivojlanishiga bog'liq ekanligi ta'kidlangan. Samarqand viloyatida ham aholini oziq-ovqat, xususan, don va don mahsulotlari bilan ta'minlashda ko'plab choralar ko'rilayotgani aytib o'tilgan.
G'allachilik sohasidagi islohotlar va natijalar: Respublikamizda fermer xo'jaliklarini mustaqil xo'jalik yuritish subyekti sifatida shakllantirish jarayoni va mustaqillikning dastlabki yillarida don mustaqilligiga erishishga qaratilgan sa'y-harakatlar yoritilgan. Prezident I.A. Karimov siyosati natijasida 1996-yilda don mustaqilligiga erishilganligi, 1.2 mln gektar sug'oriladigan yerlarga donli ekinlar ajratilib, 5.3 mln tonna don mahsulotlari yetishtirilgani, bu esa don mahsulotlarini eksport qilishga poydevor yaratgani qayd etilgan. Samarqand viloyati misolida 1997 yilda 41.731 gektar yer maydonining fermer xo'jaliklariga taqsimlab berilgani, 2229 ta fermer xo'jaligi tashkil etilgani va ular 19.1 ming tonna g'alla yetishtirgani, keyinchalik bu ko'rsatkichlarning keskin o'sganligi haqida ma'lumotlar berilgan.
Tajriba maktablari va yangi navlarni yaratish: G'allachilik sohasida viloyatdagi Payariq, Tayloq, Samarqand tumanlaridagi tajriba maktablari tomonidan olib borilayotgan ishlar, jumladan, Tayloq tumanida dunyoning 44 davlatidan keltirilgan yumshoq bug'doyning 214 ta navini ekib kelinayotgani va bu navlar ustida ilmiy izlanishlar olib borilayotgani haqida ma'lumot berilgan. "Mirzo Ulug'bek" nomli jamoa xo'jaligida yetishtirilayotgan ushbu bug'doy navining hosildorligi, har gektaridan 62 sentnerdan g'alla yetishtirilganligi haqidagi misollar keltirilgan. Samarqand tumani tajriba maktabida yaratilgan "Ulug'bek-600" navining tez pisharligi, hosildorligi va kasalliklarga chidamliligi bilan g'allachiligimizga ma'qul kelgani ta'kidlangan.
Fermer xo'jaliklarining iqtisodiy faoliyati va natijalari: Maqolada viloyat fermer xo'jaliklarining 2002-2004 yillardagi faoliyati va g'allachilikdagi ulushi haqida ma'lumotlar keltirilgan. Xususan, 2002 yilda 548 ming tonna g'alla yetishtirilgani, shundan 281 ming tonnasi davlatga sotilgani, ortiqchasi esa ishchilarga tarqatilgani qayd etilgan. G'allachilikdan olingan daromadning yildan-yilga o'sib borgani, 2002 yilda bu ko'rsatkich 16 milliard so'mni tashkil etgani aytilgan. Mulkchilik shaklining o'zgarishi natijasida fermerlarning daromad va manfaatdorligi oshgani, yetishtirilayotgan g'allaning 80-85% viloyat fermerlari tomonidan tayyorlanayotgani ta'kidlangan.
Xulosa: Istiqlol va dehqonning o'rni: Xulosa qismida istiqlolning eng ulug' ne'matlaridan biri sifatida dehqonning yerning haqiqiy sohibiga aylanishi va mulkdor bo'lishi ko'rsatilgan. Natijada fermerlik harakatining jamiyat taraqqiyotining tayanch ustuniga aylanganligi, fermerlarning qishloqlar muammolarini hal etuvchi sahiy mulkdorlarga aylanib borayotgani ta'kidlangan.