Герменевтика как познавательный процесс в литературе.
Ushbu maqola adabiyotshunoslikda «germenevtika» tushunchasini ko'rib chiqadi. Germenevtikaning adabiyoti nuqtai nazaridan kelib chiqishi, rivojlanish bosqichlari, jumladan, qadimgi davr, o'rta asrlar, uyg'onish davri va zamonaviy davrni o'z ichiga olgan holda qiyosiy tahlil qilinadi. Maqolada, shuningdek, hermenevtikaning bilish jarayoni sifatida o'rni, uning adabiy matnlarni tushunish va talqin qilishdagi ahamiyati, jumladan, Schleiermacher va Dilthey kabi mutafakkirlarning nazariyalari yoritilgan. Adabiy matnlarni tahlil qilishda qo'llaniladigan turli uslublar (biografik, tarixiy, tipologik, qiyosiy) va ularning hermenevtika bilan aloqadorligi ham ko'rsatib o'tilgan. Hermenevtikaning ilmiy asoslari va zamonaviy adabiyotshunoslikdagi o'rni ham ta'kidlangan.
Asosiy mavzular
- Adabiy hermenevtikaning mohiyati va kelib chiqishi: Maqolada hermenevtika tushunchasining adabiyotshunoslikdagi o'rni, uning mohiyati va qadimiy davrlardan boshlab shakllanish jarayoni tahlil qilinadi. Jumladan, hermenevtikaning ilohiy matnlarni talqindan tortib, adabiy asarlarni tushunishgacha bo'lgan rivojlanish bosqichlari yoritiladi.
- Hermenevtika va bilish jarayoni: Germenevtika shaxsning bilish jarayonining ajralmas qismi sifatida ko'rib chiqiladi. Maqolada matnlarni tushunish va talqin qilish orqali insonning dunyoqarashi va bilimlari qanday boyishi haqida so'z boradi.
- Zamonaviy hermenevtika va asosiy nazariyalar: Maqolada F. Shleyermacher, V. Dilthey, M. Xaydegger va X. Gadamer kabi olimlarning hermenevtika va tushunish nazariyalari haqida ma'lumot beriladi. Xususan, Shleyermacherning «germenevtik doira» konsepsiyasi tahlil qilinadi.
- Adabiyotshunoslikda hermenevtik uslublar: Adabiy asarlarni tahlil qilishda qo'llaniladigan biografik, tarixiy, tipologik, qiyosiy kabi uslublar va ularning hermenevtik talqin bilan bog'liqligi ko'rsatiladi.