Япон тилида эркак ва аёлларга хос олмошларининг гендерологик таснифи
Ushbu ilmiy maqola yapon tilida erkaklar va ayollar nutqidagi farqlarni aniqlashga qaratilgan. Unda gender lingvistikasining asosiy tamoyillari, ya'ni nutqdagi jinsiy farqlarni belgilovchi lingvistik vositalar tahlil qilinadi. Muallif V.A. Kirilinaning gender tadqiqotlariga oid nazariyalaridan foydalanib, yapon tilidagi shaxs-son olmoshlarining genderga oid xususiyatlarini tahlil qiladi. Maqolada hatto zamonaviy yapon tilida jinsiy farqlarning kamayib borayotgani va bu holatning lingvistik sabablari ham ko'rsatib o'tilgan.
Asosiy mavzular
- Gender lingvistikasi va uning rivojlanishi: Maqolada gender lingvistikasi (sotsiolingvistika, psixolingvistika, kognitiv lingvistika kabi sohalar bilan bog'liq holda)ning XX asrdagi rivojlanishi va XXI asrdagi ahamiyati haqida so'z yuritiladi. Bu sohaning nutqni bevosita amaliyot bilan bog'lab o'rganishi ta'kidlanadi.
- Yapon tilida gender farqlari: tarixiy va zamonaviy ko'rinish: Yapon tilida erkaklar va ayollar nutqini ajratuvchi lingvistik vositalar, xususan, shaxs-son olmoshlarining jinsga qarab qo'llanilishi tahlil qilinadi. Xeyan davridan tortib, zamonaviy davrgacha bo'lgan o'zgarishlar, jumladan, ayollarning nutqida erkaklarga xos so'zlarning paydo bo'lishi sabablari ko'rsatib o'tiladi.
- Erkaklar va ayollar nutqidagi fonetik va grammatik farqlar: Maqolada yapon tilida ayollar va erkaklar nutqidagi fonetik (xususan, urg'u va ekspressiv qo'shimchalar) va grammatik (olmoshlarning qo'llanilishi) farqlar bo'yicha tadqiqotlar keltirilgan. K. Kindaichi va D. Sibamoto kabi tadqiqotchilarning ishlari asos qilib olingan.
- Zamonaviy yapon tilida gender vositalarining o'zgarishi: Maqolada zamonaviy yapon tilida erkaklar va ayollar nutqi o'rtasidagi farqlarning kamayib borayotgani, bu holatga tilning umumiy yumshashi va feministik g'oyalarning ta'siri sabab bo'layotgani ta'kidlanadi. Qariyalarning nutqida gender farqlarining saqlanib qolayotgani ham aytib o'tiladi.