Қўқон хонлиги ва Шарқий Туркистон ўртасидаги савдо-иқтисодий алоқаларнинг манбаларда ёритилиши
Ushbu maqola Qo'qon xonligi va Sharqiy Turkiston o'rtasidagi savdo-iqtisodiy aloqalarini o'rganadi. Muallif Usmonxonning tarixiy va geografik asarlariga, shuningdek, Ch. Valixonov va P. Nebolsin kabi sharqshunoslarning tadqiqotlariga tayanib, ushbu aloqalarning rivojlanishini, savdo yo'llarini, asosiy tovarlarni va bu savdo munosabatlarida Qo'qon xonligining rolini tahlil qiladi. Maqolada ayniqsa, Qo'qonning Rossiya va Xitoy bilan savdo aloqalarida vositachilik roli, Qo'qon savdogarlarining huquqlari va Xinjiang hududidagi xorijiy savdogarlar haqida ham ma'lumotlar berilgan.
Asosiy mavzular
- Qo'qon xonligi va Sharqiy Turkiston o'rtasidagi savdo-iqtisodiy aloqalar: Maqolaning asosiy maqsadi Qo'qon xonligi va Sharqiy Turkiston o'rtasidagi savdo-iqtisodiy munosabatlarning XIX asrda qay darajada rivojlanganligini, bu aloqalarning qanday amalga oshirilganligini va qanday tovarlar ayirboshlanganligini o'rganishdir.
- Savdo yo'llari va ularning ahamiyati: Qo'qon va Sharqiy Turkiston o'rtasidagi savdo Qashqar orqali amalga oshirilgan. Maqolada bu savdo yo'llarining murakkabligi va ularning xavfsizligi haqida ham ma'lumotlar keltirilgan.
- Asosiy savdo tovarlari: O'rta Osiyodan Sharqiy Turkistonga do'ppi, parcha, indigo, ipak gazlamalar, shoyi, shuningdek, teri, qo'y va qoramol, afyun, tamaki kabi tovarlar olib borilgan. Sharqiy Turkistondan esa choy, paxta, ipak, bo'z, gilam, billur idishlar va kumush keltirilgan.
- Qo'qon xonligining vositachilik roli: Qo'qon xonligi nafaqat Sharqiy Turkiston bilan savdo qilgan, balki Rossiya va Xitoy o'rtasidagi savdo aloqalarida ham vositachilik qilgan. Bu aloqalar orqali Xitoydan Rossiyaga choy, chinni va boshqa tovarlar olib o'tilgan.
- Xorijiy savdogarlar va ularning huquqlari: Qashqarda turli mamlakatlardan kelgan savdogarlar, jumladan, Andijonlik savdogarlar yashagan. Qo'qonlik savdogarlar esa Qashqarda boj to'lamasdan savdo qilish huquqiga ega bo'lganlar va hatto bu yerda oqsoqollar tayinlaganlar.