Мукминова Розия Галиевна: Илимга бахшида умр

Ushbu maqola Oʻzbekistonning taniqli tarixchisi, professor Roziya Galievna Mukminova hayoti va ilmiy faoliyatiga bagʻishlangan. Unda uning 1922-yildagi tavalludi, 1939–1944-yillarda Oʻrta Osiyo davlat universitetining tarix fakultetini tamomlagani, 1944-yilda Oʻzbekiston Fanlar Akademiyasining yangi tashkil etilgan Tarix institutining dastlabki aspirantlaridan boʻlganligi haqida maʼlumot beriladi. Mukminova sharqshunoslik institutida aspirantlik davrida Leningradga yuborilgani, u yerda mashhur olimlar bilan ishlagani va bu uning tarixga boʻlgan qiziqishini yanada oshirganligi taʼkidlanadi. Shuningdek, uning nomzodlik va doktorlik dissertatsiyalarini himoya qilgani, oʻrta asrlar tarixi, xususan, Samarqand va Buxoroning XVI asrdagi hunarmandchiligi, ijtimoiy-iqtisodiy va madaniy hayoti boʻyicha olib borgan ilmiy izlanishlari va nashr etilgan koʻplab monografiyalari, jumladan, «Oʻzbekistonning XVI asr agrar munosabatlari tarixi», «Samarqand tarixi», «Buxoro tarixi», «Toshkent tarixi» kabi asarlari haqida batafsil maʼlumot keltirilgan. Maqolada shuningdek, mustaqillik yillarida Mukminovaning Oʻzbekiston tarixini oʻrganishga qoʻshgan hissasi, «Oʻzbekiston tarixi»ning III jildini tayyorlashdagi roli, «Temur va Ulugʻbek tarixi», «Amir Temur» kabi fundamental asarlarga hammualliflik qilgani va xalqaro miqyosdagi ilmiy faoliyati, jumladan, YUNESKO tomonidan chop etilgan «Markaziy Osiyo sivilizatsiyalari tarixi» asaridagi ishtiroki ham tilga olingan. Mukminovaning nafaqat Oʻzbekiston, balki xorijlik olimlar orasida ham katta obroʻ qozonganligi, koʻplab xalqaro anjumanlarda qatnashgani va oʻzbekistonlik yosh tarixchilarga ustozlik qilgani taʼkidlanadi. U 2007-yilda vafot etgan, ammo uning ilmiy merosi Oʻzbekiston tarixshunosligida oʻziga xos oʻrin tutadi.

Asosiy mavzular

• Roziya Mukminova hayoti va faoliyati: Roziya Galievna Mukminova 1922-yilda tavallud topgan. U Oʻrta Osiyo davlat universitetining tarix fakultetini tamomlagan va Oʻzbekiston Fanlar Akademiyasining Tarix institutida aspirant boʻlgan. Leningrad (Sankt-Peterburg)da sharqshunoslik institutida oʻqigan va mashhur olimlar bilan ishlagan. Uning nomzodlik va doktorlik dissertatsiyalari himoya qilingan, jumladan, «Oʻrta Osiyo uchun Temuriylar va Shayboniylar oʻrtasidagi kurash» va «Samarqand va Buxoroning XVI asr hunarmandchiligi» mavzularida. U oʻrta asrlar tarixi, ayniqsa Samarqand va Buxoroning ijtimoiy-iqtisodiy va madaniy hayoti boʻyicha koʻplab tadqiqotlar olib borgan.
• Ilmiy ijodi va nashrlari: Roziya Mukminova 300 ga yaqin ilmiy ishlar muallifi. U «Oʻzbekistonning XVI asr agrar munosabatlari tarixi», «Samarqand tarixi», «Buxoro tarixi», «Toshkent tarixi», «XV–XVI asr Oʻzbekiston shaharlari aholisining differensialiasiyasi» kabi koʻplab monografiyalar yozgan. Shuningdek, u «Temur va Ulugʻbek tarixi», «Amir Temur», «Amir Temur jahon tarixida» kabi fundamental asarlarga hammualliflik qilgan. Uning «Toshkent na perekryostke istorii» risolasini ham taʼkidlash mumkin.
• Xalqaro faoliyati va pedagogik faoliyati: Mukminova YUNESKOning «Markaziy Osiyo sivilizatsiyalari tarixi» koʻp jildlik asarining asosiy mualliflaridan biri boʻlgan. U koʻplab xalqaro konferensiyalarda (Kanada, Germaniya, Fransiya, AQSH, Avstriya, Eron) ishtirok etgan va maʼruzalar qilgan. Shuningdek, u Toshkent davlat pedagogika universiteti va Toshkent davlat sharqshunoslik institutida oʻqituvchi boʻlib ishlagan, yosh tarixchilarga ustozlik qilgan va ularning ilmiy yoʻnalishlarini topishlariga yordam bergan. Uning rahbarligida «Oʻzbekiston tarixi» darsligi ham tayyorlangan.