Региональная циркуляция атмосферы как основный фактор изменения климата Средней Азии

Ushbu maqolada O'rta Osiyo, xususan Toshkent viloyati tog' oldi va tog'li hududlarining iqlimi 1991-2012 yillar davomida qanday o'zgarganligi, bu o'zgarishlarga qanday omillar sabab bo'lganligi tahlil qilinadi. Tadqiqotda mintaqaviy atmosferada bo'lgan o'zgarishlar, ya'ni siklonlar va antitsiklonlarning turli xil jarayonlari, ularning takrorlanishi va davomiyligining iqlim o'zgarishlariga ta'siri ko'rsatib berilgan. Tahlillar shuni ko'rsatadiki, so'nggi yillarda O'rta Osiyoda havo haroratining o'rtacha ko'rsatkichlari ko'tarilgan, yog'ingarchilik miqdori esa sezilarli darajada oshgan. Bu o'zgarishlar shimoliy yarimsharda atmosferaning sirkulyatsiya shakllarining o'zgarishi, xususan W tipidagi jarayonlarning ustunlik qilishi bilan bog'liq.

Asosiy mavzular

  • O'rta Osiyo iqlimining o'zgarishi: Maqolada O'rta Osiyo iqlimining 1991-2012 yillarda qanday o'zgargani, jumladan, o'rtacha yillik haroratning ko'tarilishi va yog'ingarchilik miqdorining ortishi haqida ma'lumot beriladi. Bu o'zgarishlar mintaqaviy atmosferadagi sirkulyatsiya o'zgarishlari bilan bog'liq.
  • Atmosfera sirkulyatsiyasi va uning iqlimga ta'siri: Tadqiqotda O'rta Osiyo iqlimi uchun muhim bo'lgan turli xil atmosferadagi sinoptik jarayonlar (siklonlar, antitsiklonlar, havo oqimlari) tahlil qilingan. Ushbu jarayonlarning takrorlanishi va davomiyligidagi o'zgarishlar iqlim o'zgarishlariga qanday ta'sir ko'rsatishi o'rganilgan.
  • Toshkent viloyati iqlimining tahlili: Maqolada Toshkent viloyatining tog' oldi va tog'li hududlaridagi meteorologik stansiyalar ma'lumotlari asosida o'rtacha harorat va yog'ingarchilikning o'zgarishi ko'rsatilgan. Xususan, o'rtacha haroratning ko'tarilishi va yog'ingarchilikning oshishi aniqlangan.