Норин дарёси сув режимининг тўхтағул сув омбори таъсирида ўзгариши ҳақида
Ushbu maqola Norin daryosi suv rejimining To'xtag'ul suv ombori ta'sirida o'zgarishini tadqiq qiladi. Maqolada To'xtag'ul suv omborining qurilishi va ishga tushirilishi natijasida Norin daryosi oqimining yil davomida va ko'p yillik davrlarda taqsimlanishida yuzaga kelgan o'zgarishlar, jumladan, qishki kam suvli davrda oqimning ko'payishi hamda to'linsuv davrida esa kamayishi tahlil qilingan. Tadqiqotda 1953-2015 yillar davomidagi ma'lumotlar tahlil qilinib, suv omborining ta'siri ikki davrga ajratilib o'rganilgan. Natijada, suv omborining ta'siri tufayli daryo oqimining tabiiy rejimidan farqli ravishda o'zgargani, bu esa sug'orish va energetika maqsadlarida ishlatilishi bilan bog'liq holda, suv tanqisligi va suv toshqinlari kabi muammolarni keltirib chiqarayotganligi ko'rsatib o'tilgan.
Asosiy mavzular
- Norin daryosi suv rejimining o'zgarishi: Maqolada To'xtag'ul suv ombori qurilishidan oldingi va keyingi davrlarda Norin daryosi oqimining yil davomida taqsimlanishidagi o'zgarishlar o'rganilgan. Xususan, qishki kam suvli davrda oqimning ko'payishi va yozgi to'linsuv davrida kamayishi tahlil qilingan.
- To'xtag'ul suv omborining ta'siri: Maqolada To'xtag'ul suv omborining irigatsiya va energetika rejimlarida ishlashi natijasida Norin daryosi suv rejimida yuzaga kelgan o'zgarishlar tahlil qilingan. Omborning ta'siri ikki asosiy davrga (1953-1994 va 1995-2013 yillar) ajratilib ko'rsatilgan.
- Suv tanqisligi va suv toshqinlari muammolari: Maqolada To'xtag'ul suv ombori ta'sirida Norin daryosi oqimining o'zgarishi natijasida yuzaga kelayotgan suv tanqisligi (ayniqsa, sug'orish davrida) va tabiiy me'yorga zid ravishda kuz va qish oylarida oqimning ortib ketishi (suv toshqinlari) kabi muammolar ko'rsatib o'tilgan.