Stimulating cognitive activity of the first form pupils at the english lessons
Ushbu kitobda chet tillarni o'qitish uslublarida mavjud bo'lgan muhim jihatlardan biri bo'lgan yosh o'quvchilarda kognitiv faollikni (motivatsiyani) rag'batlantirish masalalari ko'rib chiqilgan. Kognitiv motivatsiya tizimli ekanligi, yo'nalish, barqarorlik va dinamizm bilan tavsiflanishi, murakkab tuzilishga ega bo'lganligi ta'kidlangan. Motivatsiyani shakllantirishning asosiy sharti sifatida o'quvchilarning o'zlashtirishga ichki turtkilarini namoyon qilish uchun sharoit yaratish, ularning tushunishi va motivatsion qadriyatlar sohasini rivojlantirish muhimligi aytilgan. Shuningdek, o'qitishda o'quvchilarning yosh va psixologik xususiyatlarini hisobga olish, kommunikativ vazifalarni to'g'ri tanlash, o'quv materialini puxta ishlab chiqish orqali o'zaro ta'sir jarayonini optimallashtirish muhim ekanligi ta'kidlangan.
Asosiy mavzular
- Kognitiv faollik va motivatsiya tushunchalari: Kognitiv faollikning ko'p o'lchovli va ko'p qirrali ekanligi, ta'lim motivatsiyasini shakllantirish va o'quvchilarga ma'lumot olish va undan foydalanish ko'nikmalarini o'rgatish, kognitiv faollik orqali mahsuldor ta'lim va kognitiv faollikni amalga oshirish imkoniyatlarini aniqlash masalalari ko'rib chiqilgan.
- Chet tilini o'rganishda motivatsiyaning roli: Motivatsiyaning inson faoliyatidagi o'rni, uning shaxsning ichki psixologik xususiyati ekanligi, tashqi ko'rinishlarda, shaxsning atrofidagi dunyoga, turli faoliyat turlariga munosabatida ifodalanishi, yosh o'quvchilarning ta'limiy kognitiv motivatsiyasi ularning o'qishga faol yondashuvi va yaxshi o'qishni amalga oshirish istagi ekanligi ta'kidlangan.
- Chet tili darsining o'ziga xosligi: Darsning asosiy tashkiliy shakl ekanligi, ta'lim-tarbiya jarayonining pedagogik birligi ekanligi, asosiy tamoyillar, usullar va qo'llanmalar real aniqlik kasb etishi va faqat dars davomida hayotga tatbiq etilishi, har bir dars muammolarni hal qilishga o'ziga xos hissa qo'shishi, katta hajmdagi o'quv materialining ma'lum bir qismini ifodalovchi aniq funktsiyani bajarishi masalalari yoritilgan.
- Ingliz tilini o'rganuvchi yosh o'quvchilarning psixologik asoslari: Chet tilini o'rganish bolalarning mantiqiy fikrlashini rivojlantirishi, ularning ta'lim va madaniy darajasini oshirishi, chet tilini o'rganishning ona tiliga ta'siri kuzatilishi, chet tilini o'rganishni boshlash uchun maqbul davr 4 yoshdan 8 yoshgacha ekanligi, fiziologlar miyada ichki soatlar mavjudligini ta'kidlashadi, shuningdek, bolaning ichki sekretsiya bezlarining rivojlanish bosqichlari masalalari ko'rib chiqilgan.
- Ingliz tili darslarida kognitiv faollikni rag'batlantirish yo'llari: Chet tilini o'zlashtirishning samaradorligi nafaqat o'quvchining strategiyasiga, balki ta'lim strategiyasiga ham bog'liqligi, maksimal effektga ushbu strategiyalarning uyg'unligi orqali erishish mumkinligi, maqsadga erishishga yordam beradigan muhim omil o'qituvchining o'quvchilarga pedagogik ta'sirining samaradorligini oshirish, ularning to'liq ijtimoiy sharoitda darsda muloqot qilishining psixologik mosligi masalalari yoritilgan.
- O'yinlar. Ingliz tili darslarida birinchi sinf o'quvchilarining kognitiv faolligini rag'batlantirishda o'yinlarning roli: O'yinning o'quv jarayonidagi o'rni, bolaga xos faoliyat turi ekanligi, o'yinning til o'rgatish, o'quvchilarda nutq ko'nikmalari va qobiliyatlarini rivojlantirish vositasi ekanligi, o'yin maktabgacha yoshdagi bolaning faoliyatining asosiy turi ekanligi, maktabda o'yin yo'qolmasligi, balki ta'lim bilan birga qo'shimcha, kichik faoliyat turi sifatida qolishi masalalari ko'rib chiqilgan.
- Musiqa, she'rlar, qo'shiqlar - mukammal psixologik turtki, ong tubiga kirib borish: Barcha xalqlarning madaniyati, madaniy boyligi, munosabati borligi va bu ularning tilida aks etishi, chet tili o'qituvchisi birinchi navbatda boshqa tilda so'zlashuvchi madaniyat o'qituvchisi ekanligi va uning muammosi o'quvchilarni tilning ona tilida so'zlashuvchi madaniyati bilan tanishtirishdan iboratligi masalalari yoritilgan.
- Nodavlat dars namunalarining xususiyatlari: Bugungi kunda shaxsga uning ongi, ma'naviyati, madaniyati, axloqi, shuningdek, yuqori darajada rivojlangan intellekti va aqliy salohiyatiga tobora ko'proq e'tibor berilishi, shunga mos ravishda yuqori maktab fanlar asoslari bilimiga ega bo'lgan, umumiy madaniyat shubha tug'dirmaydigan, mustaqil va moslashuvchan fikrlash qobiliyatiga ega bo'lgan intellektual shaxslar tomonidan yakunlanadigan o'sib kelayotgan avlodni tayyorlashga katta ehtiyoj sezilayotganligi ko'rib chiqilgan.
- Baholash - yosh o'quvchilar tomonidan chet tilini o'rganish motivatsiyasi vositasi sifatida: Birinchi sinf o'quvchisining o'zini yoki sinfdoshini to'g'ri baholash qobiliyati nafaqat darslarda, balki ulardan keyin ham individual tarzda muhimligi, yangi davlat standartlarida ta'limiy yutuqlarni ob'ektiv baholash, faoliyatni nazorat qilish va baholash ko'nikmalariga egalik, o'zini o'zi baholashda sheriklarning fikrini hisobga olish, guruh vazifasini bajarishda hissa qo'shishni baholash ko'zda tutilganligi masalalari yoritilgan.
- Ingliz tili o‘qituvchilari darslarini kuzatish va tahlil qilish: Ingliz tili darslarida o‘qituvchilarning darslikni qanchalik yaxshi o‘zlashtirganligi, bolalarning individual xususiyatlarini inobatga olgan holda faoliyat yuritishlari, o‘qituvchining darsda bolalarni har tomonlama qo‘llab-quvvatlashi, rag‘batlantirishi, bolalarga erkin fikrlashga imkon berishlari masalalari kuzatuv va tahlil orqali aniqlangan.
- Shaxsiy tajriba: Dars jarayonida qo‘llanilgan barcha faoliyatlar bolalarning motivatsiyasini oshirishi, shuningdek, darsni jonli va qiziqarli o‘tishi uchun o‘qituvchi o‘yinlardan, tarqatma materiallardan (bolalar uchun mo‘ljallangan sehrli kitobdan) va o‘qituvchi video darslardan foydalanish tajribasi tahlil qilingan.