O’zbek tilida ko’plik ma’nolarining ifodalanishi haqida (boshlang’ich sinf “O’qish kitobi”dagi matnlar asosida)
Ushbu bitiruv malakaviy ish o'zbek tilida ko'plik ma'nolarining ifodalanishini tahlil qilishga bag'ishlangan. Unda ot, fe'l, olmosh, ravish, ko'makchi kabi so'z turkumlarida ko'plik ma'nolarining morfologik, leksik, leksik-morfologik va semantik usullarda ifodalanishi misollar asosida ko'rib chiqilgan. Asosiy manba sifatida boshlang'ich sinf o'qish kitoblari materiallari olingan va shu asosda tahlillar o'tkazilgan. Ishda ko'plikni ifodalovchi vositalarning o'ziga xos xususiyatlari, turlari va ishlatilish o'rinlari aniqlangan.
Asosiy mavzular
- Otlarda ko'plik ma'nolarining ifodalanishi: Otlarda ko'plik ma'nolari morfologik (lar qo'shimchasi), leksik (ko'p, olomon kabi so'zlar), leksik-morfologik (ko'p ota-onalar) va semantik (el, xalq kabi jamlovchi otlar) usullarda ifodalanishi ko'rib chiqilgan. Shuningdek, -lar qo'shimchasining boshqa ma'nolari (hurmat, taxmin) ham misollar bilan tahlil qilingan.
- Fe'llarda ko'plik ma'nolarining ifodalanishi: Fe'llarda ko'plik ma'nolari morfologik usulda shaxs-son qo'shimchalari (kelishdi, borishdi), -lar affiksi (qildilar) va birgalik nisbati qo'shimchalari (yordamlashdilar) orqali ifodalanishi tahlil qilingan. Fe'lning vazifadosh shakllarida (kelishlarini) va mayl shakllarida (boringlar) ham ko'plik ifodalanishi misollar bilan ko'rsatilgan.
- Olmosh va ravishlarda ko'plik ma'nolarining ifodalanishi: Olmoshlarda ko'plik ma'nolari morfologik (ularning) va semantik (hamma) usullarda ifodalanishi misollar bilan tahlil qilingan. Ravishlarda ko'plik leksik-morfologik (ko'plar) va semantik (anchayin) usullarda ifodalanishi ko'rib chiqilgan.
- Ko'makchilarda ko'plik ma'nolarining ifodalanishi: Ko'makchilarda ham -lar affiksi yordamida ko'plik ifodalanishi (deganlari) misollar bilan ko'rsatilgan.