Исследование возможности извлечения ценных компонентов из металлургических отходов
Ushbu maqola tog'-metallurgiya sanoati chiqindilaridan, xususan, Navoiy va Olmaliq kon-metallurgiya kombinatlari (NKMK va AGMK) ning chiqindi omborlari va quyruq suvlarida to'plangan katta hajmdagi (3 mlrd. tonnadan ortiq) texnogen chiqindilardan qimmatli komponentlarni, ayniqsa rangli va nodir metallarni qayta ishlash imkoniyatlarini tadqiq etadi. Hozirgi kunda bu chiqindilarda 1000 tonna oltin, 1300 tonna kumush, 2000 tonna mis, 30 tonna qo'rg'oshin, 117 tonna rux va boshqa ko'plab metallar mavjudligi taxmin qilinmoqda. Maqolada ushbu chiqindilarni qayta ishlashning dolzarbligi, ya'ni tabiatga yetkaziladigan zararning kamaytirilishi hamda foydali qazilmalarning kamayib borayotganligi sababli ikkilamchi xomashyoni qayta ishlashning iqtisodiy samaradorligi ta'kidlangan. Ayniqsa, yuzaga keladigan texnogen xomashyolar orasida shag'alning ko'pligi va uning tarkibida rangli metallarning mavjudligi, ba'zi hollarda esa ularning yangi konlardagi konsentratsiyasidan yuqori ekanligi ko'rsatilgan. Maqolada ionli flotatsiya usulining ushbu jarayonlar uchun istiqbolli ekanligi, uning samaradorligi, kam xarajatliligi va ekologik tozaligi haqida so'z yuritiladi.
Asosiy mavzular
- Texnogen chiqindilardan qimmatli komponentlarni izlash: Navoiy va Olmaliq kon-metallurgiya kombinatlarida to'plangan 3 mlrd. tonnadan ortiq texnogen chiqindilarda oltin, kumush, mis, qo'rg'oshin, rux kabi qimmatli metallarning katta zaxiralari mavjudligi va ularni qayta ishlashning dolzarbligi tushuntiriladi.
- Qayta ishlashning iqtisodiy va ekologik ahamiyati: Texnogen chiqindilarni qayta ishlash orqali tabiatga yetkaziladigan zararni kamaytirish, shuningdek, yangi konlar qazishga bo'lgan ehtiyojni qisqartirish va ikkilamchi xomashyodan foydalanishning iqtisodiy samaradorligi ko'rsatilgan.
- Ionli flotatsiya usuli: Maqolada texnogen chiqindilar, xususan, suyuq chiqindilardan metallarni ajratib olishning eng istiqbolli usullaridan biri sifatida ionli flotatsiya usuli tavsiya etiladi va uning afzalliklari (yuqori samaradorlik, kam reagent sarfi, past kapitallashuv) haqida ma'lumot beriladi.
- Mexanik flotatsiya mashinalarining cheklanishlari: Oddiy mexanik flotatsiya mashinalarining ionli flotatsiya uchun mos kelmasligi, ularning intensiv aralashtirishga asoslanganligi va bu esa aynan ionlarni ajratishda samarasiz ekanligi tushuntirilgan.