Саноат ишлаб чиқариш корхоналарида ёруғлик ва ёритиш ахамияти ва уни таъминлаш масалалари

Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan Toshkent kimyo-texnologiya instituti tomonidan nashr etilgan bo'lib, "Umidli kimyogarlar-2017" shiori ostida o'tkazilgan yosh olimlar, magistrantlar va bakalavriat talabalarining ilmiy-texnikaviy anjumanining maqolalar to'plamidir. To'plamda sanoat korxonalari, xususan, kimyo sanoatida ish joylarini yoritishning ahamiyati, uning inson salomatligi va mehnat unumdorligiga ta'siri, hamda samarali yoritish tizimlarini yaratishning zamonaviy usullari, energiya tejash texnologiyalari, shu jumladan, qulay, xavfsiz va ekologik toza yoritish vositalari haqida ma'lumotlar berilgan. Shuningdek, turli xil sanoat ishlab chiqarish jarayonlari va ish turlari uchun zarur bo'lgan yoritish darajasi, me'yorlari va talablari haqida ma'lumotlar keltirilgan.

Asosiy mavzular

Sanoat ishlab chiqarish korxonalarida yorug'lik va yoritishning ahamiyati va uni ta'minlash masalalari: Ushbu mavzu sanoat korxonalarida ish joylarini yoritishning inson salomatligi, mehnat unumdorligi va xavfsizligiga ta'sirini tahlil qiladi. Xususan, yoritishning to'g'ri me'yorlashtirilganligi ish samaradorligini oshirishiga, charchoqni kamaytirishiga va baxtsiz hodisalarning oldini olishiga urg'u beriladi. Turli xil ishlab chiqarish sohalari uchun optimal yoritish darajasi va usullari haqida ma'lumotlar berilgan. Shuningdek, elektr energiyasining samarali ishlatilishi va energiya tejovchi yoritish texnologiyalariga e'tibor qaratilgan.
Tabiiy va sun'iy yoritish: Mavzu tabiiy quyosh nuridan samarali foydalanish hamda sun'iy yoritish tizimlarining qo'llanilishi haqida ma'lumot beradi. Inson ko'ziga ultrabinafsha nurlarning salbiy ta'sirini kamaytirish, neytrallashtirish va mehnat jarayonida qulay, ekologik va ergotomik muhit yaratish maqsadida sun'iy yoritishning ahamiyati ta'kidlanadi. Turli xil lampalar (cho'g'lanuvchi, lyuminestsent, halogen va boshqalar) ning qo'llanilishi, ularning samaradorligi va havfsizligi masalalariga to'xtalib o'tilgan.
Yoritgichlar va ularning turlari: Ushbu qism turli xil yoritgichlar, ularning texnik xarakteristikasi, qo'llanilish doirasi va energiya sarfi haqida ma'lumotlarni o'z ichiga oladi. Jumladan, cho'g'lanuvchi, yodli, simobli, lyuminestsent, kvarts va kompakt lyuminestsent hamda energiyani tejovchi LED yoritgichlarining afzalliklari va kamchiliklari tahlil qilingan. Xususan, tarkibida simob bo'lgan yoritgichlarning ekologik xavfliligi va ularni utilizatsiya qilishning zarurligi ta'kidlangan.