Ёзма манбалардаги эпик сюжетларнинг бадиий эволюцияси
Ushbu dissertatsiya o'zbek mumtoz adabiyotining eng qadimgi davrlaridan boshlab, ayniqsa, sak-massaget davriga oid yozma manbalarda shakllangan epik syujetlar va ularning badiiy evolyutsiyasini tadqiq etishga bag'ishlangan. Tadqiqotda qadimgi yunon va rim mualliflarining asarlari, o'zbek folklor materiallari hamda yozma adabiyot namunalari o'rganilib, ulardagi epik syujetlarning rivojlanish bosqichlari, o'ziga xos jihatlari va ta'siri tahlil qilingan. Xususan, Tomaris, Shirak kabi tarixiy obrazlar va ularning badiiy talqini, shuningdek, "G'o'ro'g'li" turkumidan olingan "Oysuluv" dostonining genezisi va variantlari ilmiy asosda ko'rib chiqilgan.
Asosiy mavzular
- Tadqiqotning dolzarbligi va maqsadga muvofiqligi: Dunyoda qadimgi yozma manbalardagi epik syujetlar va folklorning o'zaro aloqadorligi, shuningdek, ularning badiiy evolyutsiyasini tadqiq etish dolzarb vazifa hisoblanadi. Ushbu dissertatsiyaning maqsadi qadimgi sak-massaget davriga oid epik syujetlar va obrazlarning badiiy rivojlanishini o'rganish hamda ularning o'zbek adabiyotida aks etishini tahlil qilishdan iborat.
- Tadqiqot obyekti va predmeti: Tadqiqot obyekti sifatida qadimgi yunon va rim manbalari, o'zbek folklori hamda yozma adabiyotning tegishli namunalari olingan. Tadqiqot predmeti esa qadimgi yozma manbalarda saqlangan epik syujetlar, arxaik epos va tarixiy mavzudagi qissalardir.
- Ilmiy yangiligi va amaliy ahamiyati: Tadqiqotning ilmiy yangiligi shundaki, o'zbek adabiyotshunosligida ilk bor sak-massaget qabilalarining epik ijodiyoti va ulardagi an'analarning mavjudligi isbotlangan. Shuningdek, syujetlarning badiiy evolyutsiyasi bosqichlari aniqlangan. Tadqiqot natijalari o'zbek adabiyotshunosligi, folklorshunoslik va tarix fanlari uchun amaliy ahamiyatga ega.
- Tadqiqot natijalarining tasnifi: Dissertatsiyada qadimgi sak-massaget davrining epik manbalari, syujetlarining shakllanishi va rivojlanishi, ularning o'zbek adabiyoti, folkloridagi aks-sado va talqini atroflicha tahlil qilingan. Xususan, Tomaris va Shirak obrazlarining badiiy evolyutsiyasi, "G'o'ro'g'li" turkumidagi "Oysuluv" dostoni bilan aloqadorligi o'rganilgan.