Кинетика растворения кольматирующих отложений артезианских скважин
Ushbu kitobda artezian quduqlarining samaradorligini oshirish usullari, xususan, kimyoviy ishlov berish jarayonining kinetikasi, suv ta'minoti tizimida quduqlarning samaradorligini oshirishning asosiy sababi sifatida ko'rib chiqilgan tuproqning chuqurligini kamaytirish va bu muammoning echimi haqida batafsil ma'lumot berilgan. Kitobda N.N. Veriginning tuzlar hosil bo'lishi va ularni eritish jarayonlari kinetikasi bo'yicha olib borgan ilmiy izlanishlari va ularning asosida yaratilgan nazariyalar va formulalar keltirilgan. Jumladan, tuzli cho'kindilarni eritish jarayonining diffuzion kinetikasi hamda uning samaradorligiga ta'sir etuvchi omillar (harorat, konsentratsiya, bosim va boshqalar) tahlil qilingan. Kitobda ushbu jarayonlarni matematik modellashtirish va ularni boshqarish yuzasidan ham tavsiyalar berilgan.
Asosiy mavzular
- Suv ta'minoti tizimida quduqlarning samaradorligini pasayishining asosiy sabablari: Quduqlarning samaradorligini pasayishining asosiy sababi sifatida tuproqning chuqurligini kamayishi, ya'ni 'kolmatatsiya' hodisasi ko'rsatilgan. Bu hodisa quduqning filtratsiya qobiliyatini pasaytiradi va natijada suv qazib olish hajmi kamayadi.
- Tuzli cho'kindilarni eritish jarayoni kinetikasi: Kitobda tuzli cho'kindilarni eritish jarayoni N.N. Veriginning nazariyalariga asoslanib tahlil qilingan. Jumladan, bu jarayonning diffuzion kinetikasi va unga ta'sir etuvchi omillar (reagent konsentratsiyasi, harorat, sarflangan suv miqdori va boshqalar) ko'rib chiqilgan. Shu bilan birga, bu jarayonni tavsiflovchi matematik formulalar ham keltirilgan.
- Kimyoviy ishlov berish jarayonini optimallashtirish: Quduqlarning samaradorligini oshirish uchun kimyoviy ishlov berish jarayonini optimallashtirish usullari haqida ma'lumot berilgan. Bunday ishlov berish jarayonining samaradorligini oshirish uchun reagent tanlash, uning konsentratsiyasi va ishlov berish vaqtini to'g'ri belgilash muhimligi ta'kidlangan.
- Quduqlarni tiklash uchun matematik modellashtirish: Quduqlarni tiklash va samaradorligini oshirish jarayonini matematik modellashtirish bo'yicha tavsiyalar berilgan. Ushbu modellashtirishlar asosida jarayonning kelib chiqishini oldindan bashorat qilish va eng samarali ishlov berish usullarini tanlash mumkinligi ko'rsatilgan.