Қашқадарё воҳаси шароитида интродукция қилинган манзарали дарахт ва буталар микромицетлари
Ushbu dissertatsiya avtoreferati Qashqadaryo vohasi sharoitida introduksiya qilingan manzarali daraxt va butalarning mikromitsetlari mavzusiga bag'ishlangan. Tadqiqotda mikromitsetlarning turlari, ularning taksonomik tahlili, mavsumiy rivojlanishi, tarqalishi va o'simliklar oilalari bilan o'zaro aloqalari o'rganilgan. Shuningdek, ushbu mikromitsetlar keltirib chiqaradigan kasalliklar va ularga qarshi kurash choralari ham ko'rsatib o'tilgan. Tadqiqot natijasida yaratilgan ma'lumotlar bazasi respublika obodonlashtirish va ko'kalamzorlashtirish ishlarida qo'llash uchun tavsiya etilgan.
Asosiy mavzular
- Qashqadaryo vohasi sharoitida introduksiya qilingan manzarali daraxt va butalar mikromitsetlarining taksonomik tahlili: Ushbu mavzu doirasida Qashqadaryo vohasiga introduksiya qilingan manzarali daraxt va butalarda aniqlangan mikromitsetlarning turlari, ularning sistematikasi, jumladan, 2 bo'lim, 7 sinf, 12 tartib, 25 oila, 39 turkumga mansub 120 tur va forma aniqlangan. Shuningdek, O'zbekiston mikrobiotasi uchun 1 turkum va 47 tur mikromitset yangi sifatida qayd etilgan. Ascomycota bo'limi 115 tur, Basidiomycota esa 5 tur bilan ifodalangan.
- Qashqadaryo vohasi mikromitsetlarining boshqa hududlar mikrobiotasi bilan qiyosiy tahlili: Tadqiqotda Qashqadaryo vohasi mikromitsetlarining Toshkent botanika bog'i va Namangan viloyati mikrobiotasi bilan o'zaro qiyosiy tahlili amalga oshirilgan. Natijada, Qashqadaryo vohasi mikrobiotasi Toshkent botanika bog'i mikrobiotasi bilan yuqori o'xshashlik ko'rsatgan, bu esa ularning o'simlik va mikromitsetlar tarkibidagi o'xshashligi bilan izohlangan.
- Manzarali daraxt va butalar mikromitsetlarining mavsumiy rivojlanishi va tarqalishi: Mavsumiy rivojlanishga ko'ra, Qashqadaryo vohasida mikromitsetlarning bahorda 81, yozda 80, kuzda esa 43 tur va forma rivojlangan. Bahor mavsumi eng qulay bo'lib, ayniqsa may oyida mikromitsetlar soni ortgan. Yozda esa kamaygan, iyul-avgust oylarida esa keskin ko'paygan.
- Manzarali daraxt va butalarning keng tarqalgan kasalliklari va ularga qarshi kurash choralari: Qashqadaryo vohasida eng ko'p tarqalgan kasalliklar un-shudring, zang, fillostiktoz va turli dog'lanish kasalliklari ekanligi aniqlangan. Ushbu kasalliklarga qarshi kurashda Fundazol, Fitozolin VP, Farmayod VP, Fitolavin VP, Temir kuporosi, Impakt kabi preparatlarning samaradorligi yuqori ekanligi ko'rsatilgan.