Эрозияшунослик
Kitob tuproq eroziyasi va uning oqibatlariga bag'ishlangan bo'lib, uning sabablari, turlari, oldini olish choralari, hamda O'zbekiston sharoitida tuproq unumdorligini tiklash va oshirish yo'llari haqida ma'lumotlar beradi. Shuningdek, kitobda bu sohada olib borilgan tadqiqotlar va erishilgan yutuqlar ham yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Tuproq eroziyasi, eroziyashunoslik haqida umumiy tushunchalar va tarixiy ma'lumotlar: Bu bobda tuproq eroziyasining ta'rifi, turlari (suv va shamol eroziyasi), geologik va jadallashgan eroziya, suv eroziyasining bosqichlari, hamda O'zbekistonda tuproqni eroziyadan himoya qilish muammosiga berilgan e'tibor haqida ma'lumot berilgan. Shuningdek, eroziyashunoslik fanining metodologik uslublari va rivojlanish tarixi yoritilgan.
- Tuproq, suv, shamol eroziyasini keltirib chiqaruvchi omillar: Iqlim sharoitlari, relyef, tuproq paydo qiluvchi jinslar, tabiiy va antropogen omillar, shuningdek inson faoliyatining tuproq eroziyasiga ta'siri batafsil tahlil qilinadi.
- Tuproq eroziyasining xalq xo'jaligiga va atrof-muhitga keltiradigan zararlari: Tuproq eroziyasining qishloq xo'jaligi va atrof-muhitga salbiy ta'sirlari, jumladan tuproq unumdorligining kamayishi, suv havzalarining ifloslanishi, havoning changlanishi va ekologik muvozanatning buzilishi kabi masalalar ko'rib chiqiladi.
- MDH hududlarida tarqalgan tuproq eroziyasi: MDH hududlarida tuproq eroziyasining geografik tarqalishi, eroziya jarayonlarining namoyon bo'lishi, eroziyaga bog'liqlik va tuproq turlari bo'yicha ma'lumotlar keltirilgan.
- Tuproq eroziyasi jarayonlari. MDH hududlarida tuproq eroziyasiga qarshi kurash chora-tadbirlarini o'rganish bo'yicha qisqa tarixiy ma'lumotlar: MDH hududlarida tuproq eroziyasiga qarshi kurashish bo'yicha o'rganish tarixi, davrlar va o'rganish xususiyatlari ko'rsatilgan.
- Lalmi tuproqlarda yuza suv eroziyasi va unga qarshi kurash chora-tadbirlari: Lalmi tuproqlarda yuza suv eroziyasining o'ziga xosligi, unga qarshi agrotexnik tadbirlar, almashlab ekish tizimi, qor suvlarini ushlab qolish va boshqa chora-tadbirlar ko'rib chiqiladi.
- Sug'orib dehqonchilik qilinadigan mintaqalarda irrigatsiya eroziyasi, eroziyalangan tuproqlarni unumdorligini tiklash, oshirish va eroziyadan muhofazalash yo'llari: Sug'oriladigan dehqonchilik sharoitida irrigatsiya eroziyasining xususiyatlari, irrigatsiya usullari va tuproq unumdorligini oshirish bo'yicha tavsiyalar berilgan.
- Jarlarning kelib chiqishi va ularga qarshi kurash chora tadbirlari: Jar eroziyasining sabablari, jar hosil bo'lish jarayonlari va ularga qarshi agrotexnik tadbirlar, shuningdek, ularni oladini olish choralari batafsil yoritilgan.
- Tuproq dexlatsiyasi, deflatsiya va unga qarshi kurash chora tadbirlari: Tuproqning dexlatsiyasi, deflatsiya va uzoq- mudatli kurash strategiyalari, shamol tezligini kamaytirish, o'simliklar ekish va er resurslarini qanday himoya qilish kerakligi ko'rsatilgan.