"ELECTRIC POWER SYSTEM BASICS "
Ushbu kitob elektr energiyasi tizimlarining asosiy tushunchalari, generatsiya, uzatish, taqsimlash, iste'mol qilish va tizimni himoya qilish kabi muhim jihatlarini, shuningdek, elektr energiyasini boshqarish va telekommunikatsiya tizimlarini qamrab oladi. Kitobda elektr energiyasini ishlab chiqarishdan tortib iste'molchiga etkazib berishgacha bo'lgan jarayonlar, uskunalar, texnologiyalar va xavfsizlik choralari chuqur tahlil qilingan. Kitob elektr injeneriyasi sohasida bilimlarini kengaytirmoqchi bo'lgan mutaxassislar va talabalar uchun foydali manba hisoblanadi.
Asosiy mavzular
- Elektr energiyasi tizimlariga umumiy kirish: Elektr energiyasi tizimlarining asosiy tushunchalari, tarixi, terminologiyasi va tizimning umumiy ko'rinishi yoritilgan. Unda elektr energiyasining asosiy terminlari (volt, amper, quvvat, energiya) va ularning o'zaro aloqadorligi tushuntirilgan.
- Elektr energiyasini generatsiya qilish: Elektr energiyasining ishlab chiqarilishi, generatorlarning ishlash prinsipi, ularning asosiy komponentlari (stator, rotor, eksitator), turli xil elektr stansiyalari (bug', atom, gidro, shamol, quyosh) va ularning mexanik harakatlantiruvchi vositalari (prime mover) haqida ma'lumot berilgan.
- Elektr energiyasini uzatish liniyalari: Yuqori kuchlanishli uzatish liniyalaridan foydalanish sabablari, turli xil o'tkazgichlar, izolyatsiya materiallari, uzatish liniyalarining elektr dizayn xususiyatlari, shuningdek, AC va DC uzatish tizimlari orasidagi farqlar tahlil qilingan.
- Elektr energiyasini taqsimlash: Elektr energiyasini iste'molchilarga etkazib beradigan taqsimlash tizimlarining asosiy tushunchalari, undan foydalanish usullari, uzatish liniyalari va lateral qismlari, shuningdek, Wye va Delta tizimlarining afzalliklari va kamchiliklari ko'rsatib o'tilgan.
- Elektr energiyasini iste'mol qilish: Elektr energiyasining turli iste'mol kategoriyalari (turar-joy, tijorat, sanoat) va ularning iste'mol xususiyatlari, tizim samaradorligi va quvvat faktorining ahamiyati, talabni boshqarish usullari va turli xil elektr hisoblagichlar turlari yoritilgan.
- Tizimni himoya qilish: Elektr energiyasi tizimlarini himoya qilishning ahamiyati, tizimni va shaxsiy himoya tushunchalari, himoya qilishning elektromexanik va qattiq holatdagi turlari, releylarning funksiyalari va qo'llanilishi, shuningdek, uzatish, podstansiya, taqsimlash va generatsiya tizimlarini himoya qilish talablari haqida ma'lumot berilgan.
- O'zaro bog'langan elektr energiyasi tizimlari: O'zaro bog'langan elektr tizimlarining afzalliklari, Shimoliy Amerikadagi asosiy elektr tarmoqlari, tizim operatorlari va menejmenti, elektr energiyasini jadval asosida uzatish, tizimning ishonchliligi va barqarorligi, shu bilan birga chastota va kuchlanishni nazorat qilish usullari tushuntirilgan.
- Tizim nazorat markazlari va telekommunikatsiyalar: Elektr energiyasi tizimlarini nazorat qilish markazlarining ahamiyati, ularda ishlatiladigan uskunalar, SCADA (Supervisory Control and Data Acquisition) va EMS (Energy Management System) tizimlari, shuningdek, telekommunikatsiya tizimlari va ular bilan bog'liq texnologiyalar haqida batafsil ma'lumot berilgan.
- Shaxsiy himoya (xavfsizlik): Elektr energiyasi bilan ishlashda xavfsizlikning ahamiyati, insonning elektr tokiga nisbatan zaifligi, izolyatsiya va ekvipotensial zonalarning roli, shuningdek, yerga ulash, kuchlanish ko'tarilishi va aloqa masofalari kabi masalalar tahlil qilingan.