Кузги буғдой сифат кўрсаткичларига генотип ва ташқи муҳитнинг ўзаро таъсири
Ushbu dissertatsiya O‘zbekiston sharoitida kuzgi bug‘doyning navlari va genotiplarining sifat ko‘rsatkichlariga tashqi muhit omillari va genotipning ta’sirini o‘rganishga bag‘ishlangan. Tadqiqotlar natijasida iqlim sharoitlarining bug‘doy donining sifatiga ta’siri, tuproq unumdorligining hosildorlikka ta’siri, zang kasalligining hosildorlik va sifatga ta’siri o‘rganilgan. Jumladan, 27 ta yumshoq bug‘doy genotipi va 220 ta qattiq bug‘doy namunalari o‘rganilib, ularning turli iqlim va tuproq sharoitlariga moslashuvchanligi hamda yuqori hosildorligi va sifat ko‘rsatkichlari aniqlangan. Tadqiqot natijalari asosida "Hazrati Bashir", "G‘ozg‘on", "Elomon" va "Nasaf" kabi yangi bug‘doy navlari yaratilib, ularning iqtisodiy samaradorligi isbotlangan. Ushbu tadqiqot O‘zbekiston Respublikasida g‘alla yetishtirishni rivojlantirishga qaratilgan davlat siyosatiga mos keladi va yangi, yuqori hosilli va sifatli bug‘doy navlarini yaratishda muhim ahamiyat kasb etadi.
Asosiy mavzular
- Kuzgi bug‘doy navlarining iqlim sharoitlariga moslashuvchanligi: Turli iqlim sharoitlarida kuzgi bug‘doy genotiplarining o‘sishi, rivojlanishi va don sifatining o‘zgarishi o‘rganilgan. Iqlim omillarining genotip va sifat ko‘rsatkichlariga ta’siri aniqlangan.
- Tuproq unumdorligining hosildorlikka ta’siri: Turli tuproq unumdorligiga ega bo‘lgan hududlarda kuzgi bug‘doyning hosildorlikka ta’siri baholangan. Tuproqning sifat ko‘rsatkichlari hosildorlikni qanday darajada o‘zgartirishi tahlil qilingan.
- Zang kasalligining hosildorlik va sifatga ta’siri: Zang kasalligining kuzgi bug‘doyning hosildorligi va don sifatiga ta’siri o‘rganilgan. Kasallikka chidamli genotiplar aniqlanib, ularning ustunliklari ko‘rsatilgan.
- Yangi bug‘doy navlarini yaratish va ularning samaradorligi: Tadqiqotlar natijasida "Hazrati Bashir", "G‘ozg‘on", "Elomon" va "Nasaf" kabi yangi kuzgi bug‘doy navlari yaratilgan. Ushbu navlarning yuqori hosildorligi, sifat ko‘rsatkichlari va iqtisodiy samaradorligi aniqlangan.