ИССЛЕДОВАНИЕ И ОПИСАНИЕ ЛИНГВОКУЛЬТУРЕМ РУССКОГО ЯЗЫКА В СОВРЕМЕННОМ МЕДИАЛЬНОМ ПРОСТРАНСТВЕ
Ushbu dissertatsiya tadqiqoti Oʻzbekiston Respublikasi oliy taʼlim tizimida rus tili va madaniyatini oʻrganishga bagʻishlangan boʻlib, lingvokulturologiya va lingvokulturema tushunchalarini chuqur tahlil qiladi. Tadqiqotning asosiy maqsadi rus tilidagi lingvokulturemalarning milliy-madaniy xususiyatlarini oʻrganish va ularning oʻzbek tilidagi hamkasblari bilan qiyosiy tahlilini oʻtkazishdan iborat. Tadqiqotda «lingvokulturema» tushunchasi, uning turlari, shakllanish mexanizmlari, funktsiyalari, shuningdek, rus va oʻzbek tillaridagi lingvokulturemalarning semantik va madaniy jihatlari yoritilgan. Media va badiiy adabiyotlar tilshunoslik tadqiqotlari uchun asosiy manbalar sifatida ishlatilgan. Tadqiqotda «chelovek», «roza», «odezhda», «golova», «dala-dašt», «kon'» kabi lingvokulturemalarning tahlili keltirilgan.
Asosiy mavzular
- Lingvokulturologiya va lingvokulturema: Dissertatsiyaning asosiy qismi lingvokulturologiya va lingvokulturema tushunchalarini ochib berishga qaratilgan. Lingvokulturologiya til va madaniyatning oʻzaro aloqadorligini, madaniyatni til orqali oʻrganishni oʻrganuvchi fan sifatida taʼriflanadi. Lingvokulturema esa tilning maʼnaviy va madaniy qatlamlarini oʻzida mujassam etuvchi birlik sifatida koʻriladi. Tadqiqotda ushbu tushunchalarning nazariy asoslari, shakllanishi, turlari va tadqiq etish usullari batafsil yoritilgan.
- Rus va oʻzbek tillaridagi lingvokulturemalarning qiyosiy tahlili: Dissertatsiyada «chelovek» (inson), «roza» (atrgul), «odezhda» (kiyim), «golova» (bosh), «dala-dašt» (dala-dasht), «kon'» (ot) kabi lingvokulturemalarning rus va oʻzbek tillaridagi oʻxshashliklari va farqlari koʻrsatilgan. Ularning madaniy va milliy xususiyatlari, soʻz maʼnolari, idioma va matllaridagi oʻrni tahlil qilingan. Bu tahlillar orqali tillarning boy va rang-barang madaniy merosi ochib berilgan.
- Lingvokulturemalarning milliy-madaniy qatlamlari: Tadqiqotda lingvokulturemalarning faqat tilshunoslik emas, balki madaniyatshunoslik, etnolingvistika va psixolingvistika nuqtai nazaridan ham oʻrganilishi zarurligi taʼkidlanadi. Lingvokulturemalar orqali xalqning dunyoqarashi, milliy tafakkuri, madaniy qadriyatlari namoyon boʻlishi koʻrsatilgan. Shuningdek, media va badiiy adabiyotlar lingvokulturemalarni oʻrganish uchun muhim manbalar ekanligi qayd etilgan.