FIZIOLOGIYALÍQ AKTIV BIRIKPELERDIŃ JASALMA HÁM BIOLOGIYALÍQ MEMBRANALARǴA TÁSIR MEXANIZMLERI
Ushbu dissertatsiya ishi biologik faol birikmalarning (peptidlar va diterpenoidlar) yasalma hamda biologik membranalar bilan o'zaro ta'sir mexanizmlarini, ularning lipid qatlamlariga ta'sirini molekulyar darajada o'rganishga bag'ishlangan. Tadqiqotda ushbu birikmalarning membrana faolligi va ularning kimyoviy tuzilishi o'rtasidagi bog'liqlik aniqlanadi. Tadqiqot davomida dastlab yasalma membranalar, so'ngra esa biologik sistemalar ustida tajribalar o'tkazilib, olingan natijalar tahlil qilinadi va membrana tuzilishi bilan bog'liq mexanizmlar ochib beriladi. Ushbu tadqiqot natijalari yangi dori vositalarini yaratishda muhim ahamiyat kasb etadi.
Asosiy mavzular
- Biologik faol birikmalarning yasalma membranalar bilan o'zaro ta'siri: Diterpenoidlar va boshqa tabiiy birikmalarning lipid qatlamlariga ta'siri, ion o'tkazuvchanlik mexanizmlari, kanaloform va ionofor xususiyatlari molekulyar darajada o'rganilgan. Tadqiqotda turli konsentratsiyadagi birikmalarning membrananing o'tkazuvchanligiga ta'siri volt-amper xarakteristikalarini o'rganish orqali aniqlangan.
- Biologik faol birikmalarning biologik membranalar bilan o'zaro ta'siri: Biocid peptidlar va tioninlar kabi birikmalarning hujayra membranalariga ta'siri, ularning hujayra hajmini o'zgartirishi va membrananing destruktiv o'zgarishlariga olib kelishi tadqiq etilgan. Timosit hujayralari misolida peptidlar va tioninlar ta'sirining hujayra hajmi regulyatsiyasiga ta'siri o'rganilgan.
- Diterpenoidlarning kanalofor va ionofor effektlari: Lagochilus turkumidagi diterpenoidlarning membrana o'tkazuvchanligiga ta'siri, ion kanallari hosil qilish xususiyatlari o'rganilgan. Diterpenoidlarning lipid tizimidagi fazali o'tish jarayonlariga, shu jumladan termodinamik parametrlarga ta'siri ham differensial skanerlovchi kalorimetriya usuli yordamida tadqiq etilgan.