Янгидан суғориладиган типик бўз ва ўтлоқи бўз тупроқларининг гумус ҳолати (Бўка тумани тупроклари мисолида)

Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi qishloq va suv xo'jaligi vazirligi tomonidan Toshkent Davlat Agrar Universitetida yangidan sug'oriladigan tipik bo'z va o'tloqi bo'z tuproqlarining gumus holatini (Bo'ka tumani tuproqlari misolida) o'rganishga bag'ishlangan. Dissertatsiya agrokimyo va agro tuproqshunoslik kafedrasida muhokama qilinib, himoya qilishga ruxsat etilgan. Unda tuproqlarning meliorativ holati, unumdorligi, gumus tarkibi, azot miqdori va boshqa xususiyatlari tahlil qilinadi. Shuningdek, tuproqlarning eroziyaga uchrashi, organik moddalar bilan ta'minlanishi va tuproq unumdorligini oshirish yo'llari ko'rsatilgan.

Asosiy mavzular

• Adabiyotlar sharhi: Tuproqdagi organik qoldiqlar, gumus moddalari, ularning kimyoviy tarkibi, hosil bo'lish jarayonlari va tuproq unumdorligiga ta'siri haqidagi adabiyotlar tahlili. Turli olimlarning tadqiqotlari va qarashlari, jumladan, I.V.Tyurin, S.A.Vaksman, va boshqalarning ishlariga murojaat qilinadi.
• Tadqiqotni bajarish sharoiti va uslubi: Tadqiqot ob'ektining tuproq-iqlim sharoitlari, litologik-geologik tuzilishi, relefi, gidrogeologik sharoitlari, iqlimi va o'simlik qoplami o'rganiladi. Tadqiqotning maqsad va vazifalari, uslublari, jumladan, tuproq namunalarini olish, kimyoviy tahlillar o'tkazish va vegetatsion tajribalar haqida ma'lumot beriladi.
• Tadqiqot natijalari va ularning mohiyati: Tadqiqot natijalari, tajriba o'tkazilgan joyning tuprog'i va ularning tavsifi, tuproq morfologiyasi, mexanik tarkibi, fizik xossalari, va agrokimyoviy xususiyatlari batafsil yoritiladi.
• Sug'oriladigan tipik bo'z va o'tloqi bo'z tuproqlarning gumus va azot tarkibi, hamda C:N nisbati: Sug'oriladigan tuproqlarda gumusning shakllanish manbalari, gumusning tarkibi, azot miqdori va C:N nisbati tahlil qilinadi. Turli tuproqlardagi gumus va azot miqdorining o'zgarish xususiyatlari ko'rsatiladi.
• Sug'oriladigan bo'z o'tloqi tuproqlarda umumiy gumus miqdori va labil shakldagi gumus moddalari va ularni ekinlar hosildorligiga ta'siri: Sug'orishda gumus miqdori va harakatchan shakllarining o'zgarishi dinamikasi, ya'ni o'g'itlar ta'siri o'rganiladi. Gumus shakllari va uning tarkibiy qismlariga ko'ra sinflanadi.