Жисмоний тарбия ва спорт билан шуғулланишда тиббий назоратнинг ахамияти
Mazmunan, kitob sportchilarning jismoniy tayyorgarligini baholash, sog'ligini nazorat qilish va jismoniy rivojlanishiga ta'sir etuvchi omillarni tahlil qilishga bag'ishlangan. Unda jismoniy tarbiya va sport bilan shug'ullanishda tibbiy nazoratning ahamiyati, sport tibbiyotining vazifalari, antropometrik ko'rsatkichlar, turli test natijalari, shikastlanishlar va ularning oldini olish usullari, dorivor vositalar, organizmni chiniqtirish, dopingga qarshi kurash va boshqa muhim mavzular atroflicha yoritilgan. Kitobda sportchilarning sog'ligini saqlash va ularning jismoniy rivojlanishini optimal darajada ta'minlash bo'yicha muhim ilmiy-amaliy tavsiyalar berilgan.
Asosiy mavzular
- Tibbiy nazorat va uning ahamiyati: Kitobda jismoniy tarbiya va sport bilan shug'ullanishda tibbiy nazoratning muhimligini ta'kidlab, sog'likni saqlash va jismoniy rivojlanishni ta'minlashda uning rolini batafsil yoritadi. Tibbiy nazorat natijasida sportchilarning sog'ligini baholash, aniqlangan kamchiliklarni bartaraf etish va jismoniy yuklamalarni to'g'ri rejalashtirish usullari ko'rsatilgan.
- Antropometrik ko'rsatkichlar va ularni baholash: Ushbu mavzu sportchilarning jismoniy rivojlanishini baholashda ishlatiladigan asosiy antropometrik ko'rsatkichlar (bo'y, vazn, ko'krak qafasi aylanasi, mushaklar kuchi va boshqalar)ni aniqlash va ularni baholash metodikalarini ochib beradi. Turli yoshdagi va jinsdagi sportchilar uchun normativlar keltirilgan.
- Sport tibbiyoti va uning vazifalari: Sport tibbiyotining asosiy vazifalari, jumladan, sportchilarning sog'ligini kuzatish, kasallik va jarohatlarni aniqlash, davolash va oldini olish kabi jihatlar batafsil tushuntirilgan. Shuningdek, sport shifokorining roli va mas'uliyatlari ham yoritilgan.
- Shikastlanishlar va ularning oldini olish: Kitobda sport bilan shug'ullanish jarayonida yuzaga keladigan turli xil shikastlanishlar (lat yeyish, cho'zilish, mushak yirtilishi, suyak sinishi va boshqalar)ning sabablari va ularning oldini olish usullari keng yoritilgan. Shikastlanishlardan so'ng tiklanish davri va usullari ham ko'rsatilgan.
- Organizmni chiniqtirish va sog'lomlashtirish usullari: Ushbu mavzu organizmni mustahkamlash, immunitetni oshirish va sog'lomlashtirish usullariga bag'ishlangan. Havoda chiniqish, quyosh vannalari, suv muolajalari va boshqa chiniqtirish usullari bo'yicha tavsiyalar berilgan.
- Doping va unga qarshi kurash: Kitobda dopingning turlari, organizmga ta'siri va sportda uning qo'llanilishining salbiy oqibatlari tushuntirilgan. Dopingga qarshi kurashning zamonaviy usullari va xalqaro sport tashkilotlarining bu boradagi me'yorlari haqida ma'lumot berilgan.