«Mekteplerde muzi’ka ma’deniyati’ sabag’i’nda saz a’sbaplardan paydalani’w usi’llari’
Ushbu kitobda Oʻzbekiston Respublikasi Xalq taʼlimi vazirligi tizimidagi Ajiniyaz nomidagi Nukus Davlat Pedagogika Instituti va musiqa taʼlim kafedrasi faoliyati yoritilgan. Asosan, bakalavr bitiruv ishini himoya qilish jarayoni, shu jumladan, talabalar va kafedra mudiri haqidagi maʼlumotlar, shuningdek, yakuniy ishning mazmuni va tuzilishi haqida batafsil maʼlumotlar berilgan. Kitobda milliy musiqa madaniyatini oʻrganish, musiqa taʼlimining ahamiyati, musiqa asboblarini oʻrgatish usullari, musiqa tinglash madaniyatini rivojlantirish kabi masalalar atroflicha koʻrib chiqilgan. Xususan, oʻzbek va qoraqalpoq musiqa madaniyatiga oid milliy musiqa asboblarining turlari, ularning tuzilishi, ijro texnikasi va oʻziga xos jihatlari haqida keng maʼlumotlar keltirilgan. Shuningdek, musiqa darslarida musiqa tinglash va ijro etish usullarini qoʻllash, bolalarda musiqa madaniyatini shakllantirish va rivojlantirish masalalariga alohida eʼtibor qaratilgan. Kitobning yakuniy qismida foydalanilgan adabiyotlar va elektron taʼlim resurslari roʻyxati berilgan.
Asosiy mavzular
- Musiqa ta'limining dolzarbligi va ahamiyati: Oʻzbekistonning kelajagi yoshlarning musiqa madaniyatini rivojlantirishga bogʻliqligi, Prezident asarlarida musiqa va sanʼatning tarbiyaviy ahamiyati taʼkidlanadi. Musiqa yordamida bolalarda milliy va umuminsoniy qadriyatlarni shakllantirish, estetik tafakkurini oʻstirish, vatanparvarlik tuygʻularini tarbiyalash masalalari yoritilgan.
- Oʻzbek xalq musiqa cholgʻulari: Kitobda qoraqalpoq va oʻzbek musiqa madaniyatida keng tarqalgan turli xalq cholgʻulari, jumladan, dutor, tanbur, rubob, qoʻbiz, nay, chang va boshqa cholgʻularning tuzilishi, ijro usullari, tarixiy ildizlari va oʻziga xos xususiyatlari haqida batafsil maʼlumotlar berilgan. Har bir cholgʻuning nomlanishi, uni yasash jarayoni, ijro texnikasi va undan foydalanish uslublari atroflicha tushuntirilgan.
- Musiqa darslarida cholgʻulardan foydalanish usullari: Boshlangʻich sinflarda musiqa darslarida xalq cholgʻulari bilan tanishtirish usullari, ulardan foydalanishning ahamiyati, musiqa tinglash va ijro etish jarayonida cholgʻulardan samarali foydalanish usullari haqida soʻz boradi. Musiqani tinglash orqali ritmni his qilish, kuy va ohanglarni ajrata olish, musiqa asboblarining ijro texnikasini oʻzlashtirishga qaratilgan mashqlar va oʻyinlar bayon etilgan.
- Qoraqalpoq xalq musiqa merosi: Qoraqalpoq xalqining oʻziga xos musiqa madaniyati, xalq namunalari, kuy-qoʻshiqlari va ularning tarbiyaviy ahamiyati haqida soʻz boradi. Xususan, “Aq qoyan” va “Qara jorga” kabi namunalarning mazmuni, ijro usullari va ularning tarbiya jarayonidagi oʻrni yoritilgan.
- Musiqa tinglash madaniyatini rivojlantirish: Musiqani tinglash va tahlil qilish madaniyatini rivojlantirish, bolalarda musiqa tinglashga nisbatan ongli munosabatni shakllantirish, turli janrdagi musiqa asarlarini tinglash va ularning mazmunini anglashga oʻrgatish usullari bayon etilgan. Musiqa asarlarining ritmi, dinamikasi, obrazliligi va boshqa ijroiy jihatlariga eʼtibor qaratilgan.