Ўзбек тилида ассоциатив муносабатлар
Ushbu dissertatsiya o‘zbek tilidagi so‘zlararo assotsiativ munosabatlarni, ayniqsa, «san’at» arxisemasiga oid leksik birliklarning assotsiativ maydonlarini tizimli ravishda tadqiq etadi. Tadqiqotda lingvistik, neyrolingvistik va kognitiv yo‘nalishlar sinergistik yondashuv asosida tahlil qilinadi. Tadqiqot shuningdek, tilshunoslikning turli tarmoqlari, xususan, pragmalingvistika, lingvokulturologiya, psixolingvistika va neyrosemantika rivojiga hissa qo‘shadi. Tadqiqot natijalari leksikografiya, meditsina, kriminalistika va reklama sohalarida ham qo‘llanilishi mumkin.
Asosiy mavzular
- Assotsiativ maydonning o‘rni: Ushbu mavzu assotsiativ maydonning o‘ziga xos xususiyatlari, uning tuzilishi, olib borilgan tajribalar mohiyati hamda assotsiativ maydonlarning tasniflanishi kabi jihatlarni o‘rganadi. Turli tadqiqotchilarning assotsiativ maydon va mazmuniy maydon tushunchalariga oid qarashlari ham tahlil qilinadi.
- Assotsiativ maydonning tadqiqi: Ushbu qismda assotsiativ maydonlarning kognitiv va konseptual jihatdan tahlili yoritiladi. Tadqiqotda shaxsning yoshi, jinsi, millati, ijtimoiy kelib chiqishi kabi omillarning assotsiativ munosabatlarga ta'siri ham ko‘rsatib o‘tilgan. Shuningdek, tilning umumiy, shaxsiy va guruhiy assotsiativ maydonlari farqlanadi.
- Assotsiativ maydon turlari va ularning tahlili: Ushbu qismda assotsiativ maydonlarning turlari, ularning o‘ziga xos xususiyatlari, jumladan, jamoaviy, individual va konseptual assotsiativ maydonlar tahlil qilinadi. Har bir maydonning yadrosi, bazasi va periferiyasi aniqlanadi. Jumladan, «san’at» arxisemasi misolida ushbu maydonlarning shakllanishi va ularning farqlari ko‘rsatiladi.