Хива хонлигида заргарлик санъатининг ривожланиши тарихидан
Ushbu tadqiqot ishi O'zbekistonning Xiva xonligida zargarlik san'atining rivojlanish tarixini o'rganishga bag'ishlangan. Unda Xiva xonligida zargarlikning rivojlanish bosqichlari, hunarmandchilik an'analari, zargarlik buyumlarining turlari va ularning o'ziga xos jihatlari, hududiy farqlari atroflicha yoritilgan. Tadqiqotda zargarlik san'ati tarixini o'rganishda foydalanilgan ilmiy manbalar, jumladan, qo'lyozma asarlar, nodir kitoblar va boshqa manbalarga tayanilgan. Xorazm zargarlik maktabining o'ziga xos xususiyatlari, ularda ishlatiladigan materiallar va uskunalar haqida ham batafsil ma'lumot berilgan. Kitobda shuningdek, an'anaviy zargarlik san'atining rivojlanishi va uning zamonaviy bosqichlari ham ko'rsatib o'tilgan.
Asosiy mavzular
- Kirish: Ushbu bo'limda tadqiqot mavzusining dolzarbligi, uning o'rganilganlik darajasi, mavzuning ilmiy va amaliy ahamiyati hamda tadqiqotning maqsad va vazifalari bayon etilgan. Mamlakatimiz mustaqillikka erishgandan so'ng tarixni o'rganishga bo'lgan e'tiborning ortishi, bu jarayonda ajdodlarimiz merosini o'rganishning muhimligi ta'kidlangan. Xiva xonligi tarixining o'ziga xos jihatlari, ayniqsa uning madaniy hayoti va hunarmandchiligining o'rni alohida qayd etilgan.
- Xiva xonligida zargarlik san'ati tarixi: Bu bobda Xiva xonligida hunarmandchilik turlari, jumladan, zargarlik san'atining tarixi, uning rivojlanishi, Xiva zargarlik maktabining o'ziga xos jihatlari, ishlatiladigan materiallar va uskunalar, zargarlik buyumlari turlari va ularning hududiy farqlari haqida batafsil ma'lumot berilgan. Tadqiqotda Xiva xonligida zargarlikning qadimiy davrlardan to XX asrgacha bo'lgan rivojlanish bosqichlari o'rganilgan. Ayollar taqadigan turli taqinchoqlar, ularning nomlanishi, shakli va ishlanish usullari haqida keng qamrovli ma'lumotlar keltirilgan.
- Xiva xonligidagi zargarlar va zargarlik ustaxonalari faoliyati: Mazkur bo'limda Xiva xonligida zargarlik san'ati rivojlanishida o'ynagan rol o'ynagan ustalar, zargar oilalari, ularning ijodiy faoliyati, shuningdek, zargarlik ustaxonalari faoliyati haqida ma'lumot berilgan. Xiva zargarlik maktabining ustod zargarlaridan biri Fasxiddin Dadumuxammedov va uning oilasi, shuningdek, boshqa zargar ustalarining ijodi haqida so'z yuritilgan. Zargarlik buyumlarini tayyorlash jarayonlari, texnikasi va usullari ham batafsil ko'rsatib o'tilgan.
- Zargarlik buyumlarining o'ziga xos jihatlari va hududiy farqlari: Bu bo'limda Xiva xonligida yaratilgan zargarlik buyumlarining o'ziga xos jihatlari, hududiy farqlari hamda ularning badiiy va madaniy ahamiyati haqida so'z boradi. Xorazm zargarlik buyumlarining o'ziga xos xususiyatlari, jumladan, salmoqliligi, serxashamligi va bezaklarining murakkabligi alohida ta'kidlangan. Shuningdek, Samarqand, Buxoro, Toshkent zargarlik maktablari bilan solishtirilgan holda Xorazm zargarlik san'atining o'ziga xos jihatlari ko'rsatib o'tilgan. Ayollar taqadigan turli taqinchoqlar, jumladan,peshona, quloq, bo'yin, bilak taqinchoqlari hamda ularning hududiy farqlari haqida batafsil ma'lumot berilgan.
- Xulosa: Xulosa qismida tadqiqotning asosiy natijalari va xulosalari bayon etilgan. Xiva zargarlik san'atining tarixi juda qadimiy davrlarga borib taqalishi, O'rta Osiyo zargarligida Xorazm zargarlik san'atining o'ziga xos o'rni borligi ta'kidlangan. Zargarlik san'atining bugungi kunda rivojlanish sur'atlari va kelajakdagi ahamiyati haqida fikr yuritilgan. Mustaqillik yillarida hunarmandchilikni rivojlantirishga yaratilgan sharoitlar va uning ahamiyati ta'kidlangan.
- Foydalanilgan adabiyotlar ro'yhati: Ushbu bo'limda tadqiqotni yozishda foydalanilgan asosiy ilmiy manbalar, kitoblar, maqolalar, va internet materiallari keltirilgan. Ro'yxatda O'zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A. Karimov va Sh.M. Mirziyoyev asarlari, shuningdek, tarix, san'at va madaniyatga oid turli adabiyotlar o'rin olgan.