XI-XII асрлар туркий адабиётида мажозий тасвир бадиияти
Ushbu doktorlik dissertatsiyasi avtoreferati XI-XII asrlar turkiy adabiyoti, xususan, "Devonu lug'otit turk", "Qutadg'u bilig" va "Hibatul haqoyiq" kabi asarlar poetikasidagi majoziy tasvir badiiyligini ilmiy va badiiy tahlil qilishga bag'ishlangan. Tadqiqotda ushbu davr turkiy adabiyotida ramziy obrazlar, jumladan, ranglar, hayvonlar, qushlar, tabiat hodisalari va osmon jismlari orqali yaratilgan majoziy tasvirlarning o'ziga xos xususiyatlari, rivojlanish bosqichlari va ularning badiiy mohiyati ochib berilgan. Shuningdek, turkiy adabiyotda majoziy tasvirning shakllanishi, milliy g'oyalarni ifodalashdagi roli ham o'rganilgan. Tadqiqot natijalari zamonaviy o'zbek filologiyasi uchun muhim nazariy va amaliy ahamiyatga ega.
Asosiy mavzular
- XI-XII asrlar turkiy adabiyotida majoziy tasvir poetikasining tadqiqi: Tadqiqotning asosiy maqsadi shu davr turkiy adabiyotida yaratilgan majoziy tasvirning o'ziga xosliklarini, badiiy usullarini "Devonu lug'otit turk", "Qutadg'u bilig" va "Hibatul haqoyiq" kabi asarlar misolida ochib berishdan iborat.
- Ranglar va hayvonlar tasvirining majoziy ma'nolari: Asarda ranglar, qushlar va hayvonlar obrazlarining badiiy mohiyati, ularning majoziy ma'nolari tahlil qilinadi. Jumladan, bo'ri, yo'lbars, sher, ot, ilon kabi hayvonlar hamda ranglarning inson xarakterini ifodalashdagi o'rni o'rganiladi.
- Tabiat hodisalari va osmon jismlarining majoziy tasvirlanishi: Quyosh, oy, yulduzlar, yomg'ir, shamol kabi tabiat hodisalarining badiiy asarlarda ramziy va majoziy ma'nolarda qo'llanilishi tahlil etiladi. Bu tasvirlar orqali insonning ichki olami va ijtimoiy hayoti ifodalanishi ko'rsatiladi.
- Islom dini ta'sirida majoziy tasvirning rivojlanishi: Ahmat Yassaviy va Sulaymon Boqirg'oniy kabi shoirlar ijodida islom dini g'oyalari va tasavvuflarning majoziy tasvirlarda aks etishi tadqiq qilinadi.