Клинико-иммунологические особенности ювенильных идиопатических артритов у детей.
Ushbu dissertatsiya Oʻzbekistonda bolalarda uchraydigan yuvenil idiomatik artrit (YIA) kasalligining klinik-immunologik xususiyatlarini oʻrganishga bagʻishlangan. Tadqiqotda YIAning umumiy tarqalishi, sabablari, rivojlanish mexanizmlari, klinik belgilari, diagnostikasi va davolash usullari koʻrib chiqiladi. Ishda YIAning turli shakllari, jumladan, sistemli, oligoartikulyar va poliartikulyar shakllarning oʻziga xos xususiyatlari tahlil qilingan. Xususan, kasallikning irsiy moyilligi, infeksion omillar, immunologik koʻrsatkichlar va genetik markerlarning (HLA-B27) roli batafsil oʻrganilgan. Tadqiqot natijalari asosida YIAni erta aniqlash va samarali davolash boʻyicha tavsiyalar berilgan.
Asosiy mavzular
- Yuvenil idiomatik artritning epidemiologiyasi va klassifikatsiyasi: Dissertatsiyada yuvenil idiomatik artritning (YIA) global tarqalishi, epidemiologik tendensiyalari va kasallikni tasniflashning zamonaviy usullari (ILAR klassifikatsiyasi) batafsil yoritilgan. YIAning turli yosh guruhlaridagi tarqalishi, jinsiy va geografik xususiyatlari hamda uning asosiy klassifikatsion variantlari (sistemli, oligoartikulyar, poliartikulyar) haqida ma'lumot berilgan.
- YIAning etiopatogenezi va immunologik mexanizmlari: Ishda YIAning rivojlanishida irsiy moyillik, infeksion omillar (viruslar, bakteriyalar) va immun tizimidagi oʻzgarishlarning roli chuqur tahlil qilingan. Tadqiqotda T- va B-limfotsitlar, sitokinlar, autoantitelalar va boshqa immunologik markerlarning YIA patogenezidagi ahamiyati koʻrsatilgan. Xususan, HLA-B27 genetik markerining kasallik rivojlanishidagi oʻrni va uning turli klinik shakllar bilan bogʻliqligi oʻrganilgan.
- YIAning klinik koʻrinishlari va diagnostikasi: Dissertatsiyada YIAning turli klinik shakllariga xos boʻlgan belgilari, jumladan, boʻgʻimlardagi oʻzgarishlar, umumiy va mahalliy simptomlar, hamda boʻgʻimdan tashqari koʻrinishlar (febril sindrom, limfadenopatiya, serozitlar) batafsil tasvirlangan. Kasallikni erta va toʻgʻri tashxislashda klinik, laboratoriya va instrumental (rentgen, MRT) usullarning ahamiyati yoritilgan.
- YIAda davolashning zamonaviy yoʻnalishlari va prognozi: Ushbu boʻlimda YIAni davolashning asosiy yoʻnalishlari, jumladan, dori vositalari, biologik preparatlar va reabilitatsiya usullarining samaradorligi tahlil qilingan. Tadqiqotda YIA bilan kasallangan bolalarda davolash natijalari, remissiya erishish va nogironlikning oldini olish boʻyicha muhim xulosalar chiqarilgan. Kasallikning prognoziga ta'sir etuvchi omillar ham koʻrib chiqilgan.