К проблеме передачи реалий в художественном переводе

Ushbu maqola O'zbekiston xalq yozuvchisi Abdulla Qodiriyning "O'tkan kunlar" romanining rus tiliga M.Safarov tomonidan amalga oshirilgan tarjimasi misolida badiiy tarjimada milliy o'ziga xoslikni, ya'ni milliy o'ziga xoslikni va madaniy ko'rinishlarni ifodalashda so'z tanlashning ahamiyatini tahlil qiladi. Muallif tarjimadagi mumkin bo'lgan noaniqliklarni, ayniqsa, realiyalarni (milliy urf-odatlar, tarixiy voqealar, diniy tushunchalar va boshqalar) to'g'ri yetkazishda so'zning o'rni muhim ekanligini ko'rsatib beradi. Maqolada tarjimada sharhlar berishning ham o'rni va ahamiyati ta'kidlanib, tarjimon xalqning mentalitetini, madaniy qatlamlarini hisobga olishi zarurligi ta'kidlanadi. Xulosa qilib aytganda, maqola badiiy tarjimada milliy rang-baranglikni va o'ziga xoslikni saqlab qolish uchun tarjimonning mahorati, tilni chuqur bilishi va madaniyatlar orasidagi farqlarni tushunishi zarurligini ta'kidlaydi.

Asosiy mavzular

Badiiy tarjimada milliy o'ziga xoslikni saqlash: Maqolada "O'tkan kunlar" romanining rus tiliga qilingan tarjimasi orqali milliy urf-odatlar, qadriyatlar, dunyoqarash kabi milliy o'ziga xosliklarni tarjimada qanchalik to'g'ri va to'liq aks ettirish mumkinligi tahlil qilingan. So'z tanlash, iboralarning madaniy ma'nosi va kontekstni hisobga olish muhimligi ta'kidlangan.
Tarjimada realiyalarni to'g'ri ifodalash: Maqolada tarjimada realiyalarni (milliy urf-odatlar, tarixiy voqealar, diniy tushunchalar) rus tilida to'g'ri talqin qilishning murakkabligi va bu borada duch kelinadigan qiyinchiliklar yoritilgan. Ba'zi hollarda tarjimonning so'z tanlashdagi xatolari original mazmunini buzib ko'rsatishi mumkinligi misollar bilan asoslab berilgan.
Tarjimada sharhlarning o'rni va ahamiyati: Maqolada tarjimada sharhlarning (izohlar) rolini tushuntirib bergan. Ayniqsa, madaniy va tarixiy jihatdan tushunish qiyin bo'lgan so'zlar va tushunchalar uchun sharhlar berish o'quvchi uchun ma'noni to'g'ri anglashga yordam berishi ta'kidlangan. Sharhlar bo'lmasa, ba'zi noaniqliklar qolib ketishi mumkinligi ko'rsatib o'tilgan.
Tarjimonning madaniyatlararo tushunchasi: Tarjimon faqat tilni emas, balki madaniyatni ham chuqur bilishi kerakligi ta'kidlangan. Milliy mentalitet, dunyoqarash, diniy e'tiqod kabi jihatlarni hisobga olmagan holda qilingan tarjima o'quvchiga to'g'ri taassurot bermasligi mumkinligi maqolada ko'rsatilgan.