Чирчиқ дарёси ҳавзаси асосий тупроқлари азот фонди ва унинг деҳқончилик таъсирида ўзгариши
Ushbu avtoreferat O‘zbekiston Respublikasi Qishloq xo‘jaligi vazirligi huzuridagi ilmiy-tadqiqot institutida Nuriddinova Xurshida Toshevna tomonidan tayyorlangan doktorlik (PhD) dissertatsiyasi asosida tuzilgan. Dissertatsiya Chirchiq daryosi havzasidagi asosiy tuproqlarning azot fondi va uning qishloq xo‘jaligi ta’sirida o‘zgarishi hamda tuproq unumdorligini oshirish bo‘yicha tadqiqotlarni o‘z ichiga oladi. Unda azotning tuproq tarkibidagi miqdori, uni boshqarish usullari, mineral va organik o‘g‘itlarning ta’siri, shuningdek, g‘o‘za va kuzgi bug‘doy hosildorligiga ta’siri atroflicha o‘rganilgan.
Asosiy mavzular
- Chirchiq daryosi havzasidagi asosiy tuproqlar azot fondi va uning qishloq xo'jaligi ta'sirida o'zgarishi: Ushbu mavzu Chirchiq daryosi havzasidagi turli tuproq turlari (tog‘ jigarrang, to‘q tusli bo‘z, tipik bo‘z tuproqlar)ning azot miqdori va uning fraktsion tarkibini, tabiiy va qishloq xo‘jaligi omillari ta’sirida o‘zgarishini tadqiq etadi. Tadqiqotlar natijasida tuproqlarning azot fondini optimal boshqarish bo‘yicha tavsiyalar ishlab chiqilgan.
- Mineral va organik o‘g‘itlarning tuproq unumdorligi va hosildorlikka ta’siri: Bu mavzu g‘o‘za va kuzgi bug‘doy yetishtirishda mineral va organik o‘g‘itlarning turli me’yorlari qo‘llanilganda tuproqning azot va gumus muvozanatiga, o‘simliklarning oziqa elementlarini o‘zlashtirishiga va hosildorligiga ta’sirini o‘rganadi. Tadqiqotlar natijasida eng samarali o‘g‘itlash me’yorlari aniqlangan.
- Qishloq xo‘jaligi ekinlarida azot muammolarini yechishning iqtisodiy samaradorligi: Ushbu mavzu qishloq xo‘jaligi ekinlarida mineral va organik o‘g‘itlarning birgalikda qo‘llanilishining iqtisodiy samaradorligini baholaydi. Har bir variant bo‘yicha olingan hosilning qiymati, foyda va rentabellik hisob-kitoblari keltirilgan.