Ushbu kitob Xalila Döwletnazarov qosıqlarınan ibarat. Kitobqa "Ölýüwiň muhaqqati, ölüwiñi" degen at qoyılğan. Kitobta ko'p qosıqlar jazılğan, olar arasında poeziyalar, qosıqlar hám qosıqlar jıynaqları bar.
Ushbu o'quv qo'llanma Qoraqalpoq milliy naqshlari (o'qiw qollanba) nomli kitob bo'lib, unda Qoraqalpoq xalqining o'ziga xos va boy naqsh san'ati, uning tarixi, elementlari, stilizatsiyalari, ranglar va kompozitsiya usullari haqida batafsil ma'lumot berilgan. Kitobda naqshlarning turli ko'rinishlari, ularning ma'nolari va qo'llanilishi, shuningdek, naqshlar orqali madaniyat va urf-odatlarni o'rganish haqida so'z yuritiladi. Kitob o'qituvchilar va talabalar uchun Qoraqalpoq xalqining boy ma'naviy merosini o'rganishda muhim manba hisoblanadi.
Ushbu darslik Oʻzbekiston maktablarining 1-sinflari uchun moʻljallangan boʻlib, bolalarga oʻzlarini oʻrab turgan olam haqida maʼlumot beradi. Unda tabiat, maktab, oila, hayvonot va oʻsimliklar olami, mavsumlar, shaxsiy gigiyena qoidalari, elektr energiyasidan xavfsiz foydalanish hamda kompyuter savodxonligi kabi turli mavzular qamrab olingan. Darslik bolalarning dunyoqarashini kengaytirishga, atrof-muhitga ongli munosabatda boʻlishga oʻrgatishga qaratilgan.
Kitobda turli janrlarda yozilgan qisqa hikoyalar, qiziqarli voqealar, hajviy va satirik qissalar jamlangan. Unda oddiy odamlar hayoti, ularning ichki dunyosi, hayotdagi qiyinchiliklari va quvonchlari, shuningdek, turli xil qahramonlarning xarakterli jihatlari ochib berilgan. Hikoyalar o'ziga xos uslubda, o'zbek tilida yozilgan bo'lib, o'quvchini qiziqtira oladigan syujetlar bilan boyitilgan.
Ushbu darslik umumiy oʻrta taʼlim maktablarining 2-sinfi uchun moʻljallangan boʻlib, atrofimizdagi olamni oʻrganishga bagʻishlangan. Unda tabiat, yillik mavsumlar, oʻsimliklar, hayvonot dunyosi, yer sayyorasi, vaqt oʻlchov birliklari, shuningdek, shahar va qishloq hayoti kabi keng koʻlamli mavzular qamrab olingan. Kitobda oʻquvchilarning dunyoqarashini kengaytirish, tabiatga nisbatan qiziqish uygʻotish va kundalik hayot bilan bogʻliq bilimlarni mustahkamlash nazarda tutilgan. Har bir boʻlim oxirida mavzuni mustahkamlash uchun savollar va topshiriqlar berilgan.
Mazkur tadqiqot ishi, o'zbek oilasidagi bolalarni tarbiyalashda xalq pedagogikasining o'rni va ahamiyatini tahlil qiladi. Ishda oilada bolalarning ma'naviy va axloqiy tarbiyasini shakllantirishda ota-onalarning roli, milliy urf-odatlar va xalq pedagogikasi usullaridan foydalanish masalalari yoritilgan. Zamonaviy oilalarda bolalar tarbiyasiga oid muammolar, ularning yechimlari, shuningdek, bolalarning har tomonlama kamoloti uchun muhim bo'lgan jihatlar atroflicha ko'rib chiqilgan.
Ushbu kitob oʻquvchilarga jahon adabiyoti va xususan oʻzbek adabiyoti namoyondalari ijodidan namunalar taqdim etadi. Kitobda adabiyotning nazariy qismlari, janrlar, xususan poema, gʻazal, doston kabi turlari, ularning xususiyatlari hamda oʻzbek adabiyotining shakllanishi va rivojlanish bosqichlari haqida maʼlumot berilgan. Shuningdek, kitobga mashhur oʻzbek shoirlari va yozuvchilarining hayoti va ijodi bilan bogʻliq qiziqarli maʼlumotlar, ularning mashhur asarlaridan parcha-parchalar joylashtirilgan. Kitobda shuningdek, folklor namunalari va qoraqalpoq xalqining boy ogʻzaki ijodiyoti ham yoritilgan. Kitobning asosiy maqsadi oʻquvchilarda adabiyotga boʻlgan qiziqishni orttirish, ularning dunyoqarashini kengaytirish hamda adabiy-estetik tarbiya berishdir.
Ushbu ilmiy ish Qoraqalpoq tilida numerativlar, ularning leksik-grammatik xususiyatlari, vazifalari hamda tarixiy rivojlanishini tadqiq etadi. Unda numerativlarning turlari, kelib chiqishi, ma'nolari va qo'llanilishi keng qamrab olingan. Tadqiqotda klassik va zamonaviy adabiyotlar, lug'atlar va ilmiy manbalardan foydalanilgan.
“Qaraqalpaq ádebiyatı” 10-klass ushın sabaqlıq kitabı Ózbekistan Respublikası tárepinen basılıp shıqqan bolıp, qaraqalpaq ádebiyatınıń rawajlanıw dáwirlerin hám klassik shayır hám jazıwshılardıń dóretiwshiligin óz ishine aladı. Kitapta áyyemgi dáwirlerden baslap házirgi dáwirge shekemgi qaraqalpaq ádebiyatınıń rawajlanıw jolları, tiykarǵı janrları, úlgileri hám dóretiwshilik usılları úyreniledi. Ózbek hám dúnya ádebiyatınıń úlken wakilleriniń dóretpeleri ámeliy material retinde usınıladı. Kitap milliy ádebiyatımızdıń rawajlanıwı ushın áhmiyetli teoriyalıq hám ámeliy materiallardı óz ishine aladı.
Ibragim Yusupovning "Alasatlı dúnya bul" kitobi sheshilgan ko'p qirrali hamda mazmunli o'zbek she'riyatining durdonalari jumlasidandir. Kitobda shoirning g'azallar, poema, dostonlar, satirik qosıqlar hamda qısqa lirikalıq qosıqlari ham jamlanǵan. "Alasatlı dúnya bul" kitobi shoir dóretiwshiliginiń kórinisli sáwleleniwshi dáwiri bolıp, bul jerde ómir sáwrilgen sáwleli qıylar hám ótkir sáti̇ra, lirikalıq kóńil kóterki̇li̇gi̇ menen júrgiziledi. Kitobta sáńger háli̇s dóńeňli̇gi̇ menen oqıwshını ózin shıqqan shi̇ńi̇li̇gi̇ menen baxıtlı etedi. Bul kitaptıń tiykarg'ı maqseti – jas áwladqa jáne jas shayırlarg'a óz dóretiwshiligi ushın úlgi etip kórinisli bolǵan sheńber bolıwı názerde tutılǵan.