Ushbu kitob issiqlik ta'minoti tizimlarini loyihalashtirish va ulardan foydalanish masalalariga bag'ishlangan. Unda issiqlik tarmoqlarini hisoblash, gidravlik rejimni aniqlash, issiqlik yo'qotilishini kamaytirish va tizim samaradorligini oshirish usullari ko'rib chiqilgan. Kitob talabalar, muhandislar va issiqlik energetikasi sohasidagi mutaxassislar uchun mo'ljallangan.
Ushbu kitob avtomobil va traktor dvigatellarining issiqlik hisob-kitoblariga bag'ishlangan. Unda dvigatelning turli xil qismlari va jarayonlarining termodinamik tahlili, issiqlik balansi va ish siklining indikator diagrammalari ko'rib chiqiladi. Kitob dvigatelning samaradorligini oshirish va yoqilg'i sarfini kamaytirish bo'yicha amaliy tavsiyalar beradi.
Ushbu kitobda O'zbekiston davlat texnika universiteti nomidagi Islom Karimov universitetining professori N.B. Pirmatov va magistr Z.B. Isroilovalar tomonidan tayyorlangan texnologik jarayonlar to'plami keltirilgan. Ular elektr stantsiyalarining (TES/TETs) texnologik sxemalari, jumladan, bug' turbinasi, generator va transformatorlarning ishlash prinsipi hamda ularning asosiy komponentlari haqida batafsil ma'lumot beradi. Shuningdek, kitobda yonilg'i tayyorlash, elektr energiyasini ishlab chiqarish va uni tarmoqlarga uzatish jarayonlari, yo'qotishlar va ularning turlari, shuningdek, mazut va tabiiy gazdan foydalanish texnologiyalari haqida ham so'z yuritiladi. Kitobda keltirilgan ma'lumotlar energetika sohasi mutaxassislari, talabalar va tadqiqotchilar uchun foydali bo'ladi.
Ushbu kitob ichki yonuv dvigatellarining issiqlik hisobini o'rganishga bag'ishlangan bo'lib, dizel dvigatellarining asosiy parametrlarini aniqlash, ishchi jismning hisobi, silindr o'lchamlarini belgilash va indikator diagrammasini qurishni o'z ichiga oladi. Shuningdek, kitobda dvigatelning turli xil bosqichlaridagi issiqlik jarayonlari, yonish mahsulotlarining tarkibi va dvigatelning asosiy ko'rsatkichlari tahlil qilinadi.
Ushbu maqola Oʻzbekiston Milliy universiteti Magistrantlik bosqichi talabasi U.K. Jumayev tomonidan yozilgan. Unda ekologik toza, yuqori qaynovchi sovutgich vositalaridan foydalanadigan issiqlik nasoslari haqida ma'lumot beriladi. Qayd etilishicha, bunday tizimlar anʼanaviy yuqori bosimli tizimlarga nisbatan xavfsizlik, chidamlilik, ishonchlilik va kamroq metall sarfi kabi afzalliklarga ega. Muallif uskunaning asosiy gʻoyasi sifatida anʼanaviy kompressor oʻrniga vakuum nasosdan foydalanishni taklif etadi. Xususan, maqolada «Global muammolar: uni hal qilish yoʻllari» nomli maqolaga havola qilinib, unda jahon miqyosidagi ekologik muammolar, jumladan, iqlim oʻzgarishi, ozon qatlamining yemirilishi va yoqilgʻi resurslarining kamayishi kabi masalalar koʻtarilganligi taʼkidlanadi. Shuningdek, maqolada ushbu muammolarni hal qilish boʻyicha xalqaro miqyosda qabul qilingan «Ozon qatlamini muhofaza qilish toʻgʻrisidagi Vena konvensiyasi (1985)» kabi chora-tadbirlar ham eslab oʻtilgan. Qayd etilgan qurilmaning ishlash prinsipi va tuzilishi, jumladan, vakuumli nasos, kondensator va bugʻlanish kamerasining oʻzaro bogʻliqligi batafsil yoritilgan. Ishlab chiqarishdan tashqari, ushbu qurilmaning iqtisodiy samaradorligi, ishonchliligi va uzoq muddatli ishlashiga urgʻu beriladi.
Ushbu maqolada yangi, yuqori qaynoqqa ega bo'lgan, o'zoonga xavfsiz sovutgich agregatidan foydalanadigan issiqlik nasosining dizayni va ishlash prinsipi bayon etilgan. Qurilma past bosimli vakuum nasosidan foydalanadi, bu an'anaviy kompressorli tizimlarga nisbatan bir qator afzalliklarga ega bo'lgan xavfsizlik, chidamlilik va ishonchlilikni ta'minlaydi. Maqolada o'zoon qatlamining parchalanishi, global isish va yoqilg'i resurslarining kamayishi kabi global ekologik muammolar ko'rib chiqiladi. Ushbu muammolar atrof-muhitga zarar etkazmaydigan yangi sovutgich agregatlaridan foydalanish zaruratini ta'kidlaydi. Qayd etilishicha, taklif etilayotgan qurilma atanol va metanol kabi ekologik toza moddalarni sovutgich sifatida ishlatish imkonini beradi. Maqolada o'ziga xos muhrlangan evaporatator, kondensator va termal izolyatsiya qatlami bilan jihozlangan vakuum nasosi asosida qurilgan uskunaning operatsion prinsipi batafsil tavsiflanadi.
Ushbu kitob issiqlik ta'minoti tizimlarini loyihalash va tahlil qilishga bag'ishlangan bo'lib, issiqlik yuklamalarini hisoblash, gidravlik hisoblash, issiqlik yo'qotishlarini aniqlash va tizim samaradorligini baholash kabi asosiy masalalarni qamrab oladi. Unda amaliy hisoblash usullari, grafiklar va nomogrammalar bilan ta'minlangan bo'lib, talabalar va muhandislarga issiqlik tarmoqlarini loyihalashda yordam beradi.
Ushbu hujjat – O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan tasdiqlangan Toshkent Avtomobil-Yo'llar Instituti talabalari uchun "Issiqlik texnikasi va ichki yonuv dvigatellari" fanidan kurs loyihasi. Loyiha ichki yonuv dvigatelining issiqlik hisobini, uning asosiy parametrlarini aniqlashni va indikator diagrammasini qurishni o'z ichiga oladi. Loyiha davomida dvigatelning turli xil bosqichlaridagi parametrlar (so'rish, siqish, yonish, kengayish), shuningdek, silindrning o'lchamlari va ishchi jismning hisobi amalga oshiriladi. Hujjatda hisoblash uchun zarur bo'lgan ma'lumotlar, formulalar va koeffitsientlar keltirilgan. Yakuniy qismida olingan natijalar va ishlatilgan adabiyotlar ro'yxati keltirilgan.
Ushbu kitob ichki yonuv dvigatellarining issiqlik hisob-kitobiga bag'ishlangan bo'lib, benzinli dvigatelning turli parametrlarini hisoblash, jumladan, so'rish, siqish, yonish va kengayish bosqichlarida. Shuningdek, silindrning asosiy o'lchamlari, indikator diagrammasi va dvigatelning ishlash ko'rsatkichlari ham ko'rib chiqiladi.
Ushbu kitob turar joy binolarini issiqlikdan himoya qilishning zamonaviy holatini o'rganadi. Unda issiqlikni tejashning turli xil usullari va materiallari, shuningdek, O'zbekistonning iqlim sharoitida binolarning issiqlik ko'rsatkichlariga ta'sir etuvchi omillar tahlil qilinadi.