Hikoya, Kavkazda xizmat qilayotgan ofitser Jilin va uning do'sti Kostylin haqida. Ular tatarlar tomonidan asirga olinadi. Jilin qochishga harakat qiladi va oxir-oqibat muvaffaqiyatga erishadi, lekin Kostylin asirlikda qoladi. Jilinning qat'iyati va ozodlikka intilishi, Kostylinning esa taslim bo'lishi tasvirlangan.
Ushbu maqola M.Yu. Lermontov ijodida Kavkaz mavzusining o'rni va ahamiyatini tahlil qiladi. Lermontov ijodida Kavkaz tasvirining o'ziga xos xususiyatlari, ushbu mavzuning uning she'rlari, dostonlari va nasriy asarlarida qanday aks etgani batafsil yoritilgan. Maqolada muallif Lermontovning hayoti va ijodiy faoliyatiga Kavkazning ta'sirini, xususan, uning dastlabki yillaridagi taassurotlari, shaxsiy hayotidagi muhim voqealar va ijodiy izlanishlariga Kavkaz manzaralari va xalq rivoyatlarining ta'siri tahlil qilinadi. Shuningdek, Lermontov asarlarida Kavkazning romantik obrazlari, tabiat tasvirlari va ushbu o'lka xalqlarining turmush tarzi, urf-odatlari, milliy xususiyatlari ham qamrab olingan.
Ushbu bitiruv malakaviy ishi Qavkaz xalqlari va Rossiya imperiyasi o'rtasidagi 1825-1860 yillardagi milliy-ozodlik kurashlariga bag'ishlangan bo'lib, o'rganilayotgan davrning siyosiy, ijtimoiy, iqtisodiy jihatlari va diplomatiyasini tahlil qiladi. Asarda Rossiyaning Qavkazni bosib olishga qaratilgan harakatlari, bu jarayondagi raqobatlar, Qavkaz xalqlarining mustaqillik uchun olib borgan kurashlari, jumladan, Shomil boshchiligidagi harakatlar atroflicha yoritilgan.
Ushbu kitob, Lev Tolstoyning "Kavkaz asiri" asarini o'rganishga bag'ishlangan bo'lib, unda asarning tahlili, g'oyalari, obrazlari va o'qitish metodikasi batafsil yoritilgan. Kitobda asarning tarixi, Tolstoyning Kavkazga bo'lgan munosabati, asarning badiiy xususiyatlari, asosiy mavzulari, axloqiy masalalari va o'quv jarayonida qo'llaniladigan interaktiv metodlar muhokama qilinadi. Shuningdek, kitobda asarning qisqacha mazmuni, qahramonlar tavsifi va ularning o'zaro munosabatlari, asarning o'quvchilarga ta'siri va didaktik ahamiyati ham keltirilgan.
Mazkur asarda Dmitriy Andreich ismli yosh yigitning Moskvadagi be'manis hayotdan qochib, Kavkazga kelishi va u yerda kazaklar hayoti bilan tanishishi tasvirlangan. U yerda tabiat go'zalligiga, kazaklarning sodda va mardona turmush tarziga guvoh bo'ladi. Muhabbat izlashi, o'zini topishga intilishi uni yangi hayotga olib keladi, lekin u bu yangi muhitga to'liq moslasha olmaydi.
Ushbu kitob Oʻzbekiston Respublikasi Madaniyat va sport ishlari vazirligi hamda Oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligi tomonidan nashr etilgan boʻlib, Toshkent Davlat oliy milliy raqs va xoreografiya maktabining «Xoreografiya» kafedrasiga tegishli. Unda Kavkaz xalq raqslari haqida ilmiy maqola keltirilgan.
Ushbu kitobda rus adabiyotida Sharq mavzusining shakllanishi, rivojlanishi, rus yozuvchilarining Sharq madaniyati va adabiyotiga munosabati, shuningdek, rus adabiyoti va Sharq adabiyoti o'rtasidagi o'zaro aloqalar tarixi ko'rib chiqiladi.
Ushbu kitobda XX asrning 40-50 yillarida Kavkaz xalqlarining Markaziy Osiyoga surgun qilinishi tarixi, surgun qilinganlarning huquqiy, ijtimoiy-iqtisodiy ahvoli, joylashtirilishi, mehnat faoliyati, mahalliy aholi bilan munosabatlari va madaniy hayoti kabi masalalar yoritilgan.
Ushbu kitob Yevropa xalqlarining etnik tarixi va madaniyatiga bag'ishlangan. Unda Yevropa qit'asining tabiiy sharoiti, etnik tarkibi, xalqlarning kelib chiqishi, madaniyati, turmush tarzi, diniy e'tiqodlari, urf-odatlari va boshqa jihatlari ko'rib chiqilgan. Shuningdek, kitobda Sharqiy slavyanlar, Boltiqbo'yi xalqlari va Kavkaz xalqlarining etnomadaniy jarayonlari ham yoritilgan.
Ushbu kitob XIX asrning birinchi yarmidagi rus adabiyotining tarixi, Pushkin ijodiyoti, uning hayoti, adabiy faoliyati, romanlari, poemalari, qissalari va dramatik asarlari haqida ma'lumot beradi.