Kitobda diniy ekstremizm va terrorizmga qarshi kurashda allomalar ilmiy merosining mohiyati, sof islom ta'limotining ezgu mohiyati, diniy ekstremizm va terrorizmning salbiy jihatlari hamda unga qarshi kurash masalalari buyuk ajdodlarimiz asarlaridan iqtiboslar orqali yoritilgan. Kitobda dinning asl mohiyati, insoniylik, mehr-muruvvat, adolat, to'g'rilik, vafo, kamtarlik kabi fazilatlar ulug'lanadi hamda jaholat va adolatsizlik qoralanadi.
Ushbu maqola Islom tasavvufi doirasida "ma'rifat" tushunchasini, uning mohiyati, bosqichlari, shakllari va uni anglash yo'llarini tahlil qiladi. Maqolada ma'rifatning ilmiy, irfoniy va ruhiy jihatlari, uni egallashda qalbakiy omillar va sof ma'rifatga erishish yo'llari sharhlanadi. Islom ilohiyoti va tasavvufining buyuk namoyandalari, jumladan, Al-G'azzoliy, Alisher Navoiy, Hakim Termiziy kabi allomalarning ma'rifat haqidagi qarashlari, ta'limotlari, ma'rifatning turli darajalari (akliy, nazariy, zuhyudiy) va ularga erishish yo'llari, jumladan, qalbni poklash, nafsni tarbiya qilish, ilohiy muhabbat va ishq orqali ma'rifatga yetishish kabi jihatlari chuqur o'rganiladi. Maqola ma'rifatni faqat bilish emas, balki Allohni anglash, Uning qudratini his etish va haqiqatni idrok etish deb ta'riflaydi. Shuningdek, ma'rifatning jamiyat taraqqiyotidagi o'rni va ahamiyati ham ta'kidlangan.
Maqolada qadimdan olimu ulamolar, mutafakkirlarning jamiyatdagi o'rni beqiyos bo'lgani, O'zbekiston zamini o'zining ilmiy-ma'naviy merosi bilan mashhur bo'lgani ta'kidlangan. Mustaqillik yillarida buyuk allomalarning merosini o'rganishga katta e'tibor qaratilganligi, xususan, 2014-yilda Samarqandda o'tkazilgan "O'rta asrlar Sharq allomalari va mutafakkirlarining tarixiy merosi" konferensiyasi muhim ahamiyatga ega bo'lganligi qayd etilgan. Shuningdek, islom dini va ilmining VIII-XII asrlarda Markaziy Osiyoda rivojlanishi, hadis ilmi, fiqh ilmi va islom falsafasiga oid olimlarning faoliyati haqida ma'lumot berilgan.
Ushbu kitob o'zbek xalqining boy ma'naviy merosi, buyuk allomalar hayoti va faoliyati, yosh avlodni tarbiyalashda milliy va diniy qadriyatlarning ahamiyati haqida hikoya qiladi. Kitobda ajdodlarning ibratli hayoti, ularning odob-axloqqa, ilm-fanga bo'lgan munosabati, vatanparvarlik tuyg'ulari va yoshlarni komil inson qilib tarbiyalash usullari yoritilgan.
Ushbu avtoreferat Alisher Navoiy she'riyatida ilm va ma'rifatning falsafiy-mistik talqini, shuningdek, uning islomiy va tasavvufiy manbalarini tadqiq etadi. Tadqiqotda Navoiy ijodida ilm va ma'rifat tushunchalarining o'ziga xos yondashuvi, ularning irfoniy mohiyati hamda badiiy ifodalanishi tahlil qilinadi. Asarda "ilm" va "ma'rifat" tushunchalarining ilohiy manbalari, Qur'on va hadislar bilan aloqadorligi, shuningdek, shoirning ijodida ushbu g'oyalarning badiiy talqini keng yoritilgan. Xususan, "siyom", "dar", "ghum", "alam" kabi istilohlar, shuningdek, Payg'ambar (s.a.v.), "orif", "aql" va "ishq" timsollarining Navoiy she'riyatidagi o'rni va mazmuni ochib berilgan. Tadqiqotda ilm va ma'rifatning shaxsni ma'naviy-ma'rifiy kamolotga yetishdagi roli ham ko'rsatib o'tilgan.
Ushbu dissertatsiya avtoreferati O'zbek mumtoz adabiyotida ma'rifat va orif obrazi talqinini tadqiq etadi. Tadqiqot O'rta Osiyo va Sharq adabiyotlarida ushbu g'oyalarning shakllanishi, rivojlanishi va ularning adabiyotdagi o'rni, xususan, Alisher Navoiy va uning zamondoshlari ijodida bu obrazlarning aks etishini tahlil qiladi. Ma'rifat va orif tushunchalarining falsafiy, axloqiy va ijtimoiy jihatlari, shuningdek, ularning adabiyotdagi badiiy ifodasi ko'rib chiqiladi. Tadqiqot o'zbek klassik adabiyotining o'rganilmagan jihatlarini yoritishga qaratilgan bo'lib, bu mavzu bo'yicha ilmiy-nazariy va amaliy xulosalar taqdim etadi.
Ushbu kitob Qashqadaryo Davlat Universiteti tomonidan nashr etilgan bo'lib, u turli fanlar bo'yicha ilmiy maqolalarni o'z ichiga oladi. Jurnalda falsafa, siyosat, ma'naviyat, din, tasavvuf, fizika-matematika, kimyo, biologiya, tarix, pedagogika-psixologiya, qishloq xo'jaligi va iqtisod sohalaridagi tadqiqotlar yoritilgan. Maqolalar mualliflari o'z sohalaridagi dolzarb muammolarni tahlil qilib, ilmiy xulosalar chiqarishgan.
Ushbu kitob ma'naviyat va ma'rifatning mohiyatini, tarixiy ildizlarini va jamiyatdagi ahamiyatini o'rganishga bag'ishlangan. Unda ma'naviyat tushunchasining turli davrlardagi talqinlari, islomgacha bo'lgan davrdagi ma'naviy meros, islom dinining ma'naviyatga ta'siri, tasavvufning o'rni va yangi davrda ma'naviy takomilning asosiy muammolari yoritilgan. Kitobda, shuningdek, ma'rifatning turli yo'llari, ibrat, ilm, riyozat va mehrning ahamiyati, xos va avom tushunchalari, siyosiy va ma'naviy taraqqiyotning uyg'unligi masalalari tahlil qilinadi.
Kitobda Abusaid Abulxayrning ruboiylari jamlangan. Ruboiylar so'fiyona ruhda bo'lib, ilohiy ishq, ma'rifat, insoniy fazilatlar va dunyoviy hayotning mohiyati haqida fikr yuritiladi.
Kitob ma'rifatparvar shoir Abdulla Avloniy hayoti va ijodiga bag'ishlangan. Unda shoirning pedagogik faoliyati, asarlari va milliy uyg'onish g'oyalarini tarannum etishi haqida ma'lumotlar berilgan. Kitobda Avloniyning adabiy merosini o'rganish, targ'ib qilish va kutubxonalarda o'tkaziladigan tadbirlar haqida metodik tavsiyalar keltirilgan.