Alisher Navoiy Ensiklopediyasi III JILD (N–S)
Alisher Navoiy nomidagi O‘zbekiston milliy kutubxonasining «Nodir nashr va qo‘lyozmalar bo‘limi»da PV 78 raqamli Nazar Ali Sayyidning «Navoiy asarlari lug‘ati» saqlanmoqda. Qo‘lyozma 22x12 sm hajmda bo‘lib, 79 sahifadan iborat. Xati nasta’liq, poygirlari to‘liq, qog‘ozi novvot rang. Qo‘lyozma taxminan XVI–XVII asrlarda Nusratulla Buxoriy tomonidan ko‘chirilgan. Ushbu o‘zbekcha-forscha lug‘atning asliyat va mazmuni ochilmasdan qolaveradi. Uning mazmuni ochilmasdan qolaveradi, chunki unda hazrati Navoiy hayoti va ijodi haqida fikr yuritilgan bo‘lib, ikkinchida «M.N.» va «X.M.» asarlaridan parchalar asl nusxada (ya’ni, arab imlosiga asoslangan eski o‘zbek yozuvida) va fransuz tilidagi tarjimalari b-n o‘quvchilar hukmiga havola etilgan. 1866-y.da “Sharq donolari” turkumida yozilgan “Mir Alisher Navoiyning fazilatlari, estetik va falsafiy qarashlari” («Caracteres, maximes et pensees de Mir-Ali-Chir Nevai») nomli ikkinchi maqolasida olim “M.Q.”ni birmuncha tahlil qilgan, shuningdek, kitobning o‘ziga maqbul boblarinigina fransuzchaga o‘girgan. Tarjimaning asosiy fazilati ularga yozilgan 90 dan ortiq izohlarda o‘z aksini topgan. O‘tgan asr boshida 1900-y.da nashr etilgan Sh.Sheferning “Arab, fors va turkiy tillardagi qo‘lyozmalar katalogi”da N. qalamiga mansub asarlarning 16 ta qo‘lyozma nusxasiga tegishli ma’lumotlar keltirilgan. Edgar Bloshe esa “Milliy kutubxonada saqlanayotgan turkiy qo‘lyozmalar katalogi” (“Les enluminures de manuscrit orientaux de la Bibliotheque National. Paris” 1926) maqolasida N.ning 35 ta qo‘lyozma nusxasini tavsif etgan. Umuman olganda, hozirda N.ning 240 ming misradan iborat nazmiy asarlari mavjud bo‘lib, dunyodagi ko‘zga ko‘ringan bir qator internet nashrlarida N. ijodi va hayoti b-n bog‘liq ma’lumotlarni topish mumkin. Aytish joizki, ularda N.ning rus, ingliz, nemis, venger va boshqa ko‘plab tillarga o‘girilgan lirik va epik asarlari kiritilgan. Quyidagi saytlar orqali kitobxon nafaqat N. asarlari matni, balki audio va video lavhalari bilan tanishish imkoniga ega: www.iranicaonline.org, https://muse/jhu.edu, citeseerx.ist.psu.edu, https://journals.openeditionorg, https://www.questia.com, https://www.afternic.com, https://www.people-travels.com, https://www.britannica.com, https://www.advantour.com, huberlin.hosted.exlibrisgroup.com