Ushbu kitob temir yo'l transporti injenerlari uchun mo'ljallangan bo'lib, strelkali o'tkazgichlar va ularning tuzilishi, ishlash prinsiplari, turlari, defektlari, ekspluatatsiya sharoitlari hamda ularni sozlash va ta'mirlash bo'yicha batafsil ma'lumotlarni o'z ichiga oladi. Kitobda strelkali o'tkazgichlarning har bir elementi batafsil tavsiflangan va ularning vazifalari tushuntirilgan.
Ushbu kitob temir yo'llarda ishlatiladigan strelkalarni ta'mirlash va ularning ishlash muddatini uzaytirish usullarini o'rganadi. Xususan, strelkalarning turli shikastlanishlarini aniqlash, baholash va ularni ta'mirlash texnologiyalari, jumladan, mexanik ishlov berish, elektr yoyli usulda qoplama (navplavka) qilish hamda uglerodlash usullari batafsil tushuntirilgan. Shuningdek, turli temir yo'l kategoriyalari va yuk tashiш tezliklari uchun strelkalarning qo'llanilishi mumkin bo'lgan me'yorlari va talablari keltirilgan. Kitobda strelkalarning holatini aniqlash uchun qo'llaniladigan defektoskopiya usullari va standartlariga havola qilingan.
Ushbu kitob O‘zbekiston temir yo‘llarida avtomatika va telemexanika sohasidagi «Temir yo‘l telemexanik boshqaruv tizimlari» fani bo‘yicha tayyorlangan bo‘lib, unda telemexanikaning asosiy tushunchalari, uning qo‘llanilish sohasi, zamonaviy tizimlar, xususan, O‘zbekiston temir yo‘llarida qo‘llanilayotgan «Neve» va «Luch» tizimlari, shuningdek, ularning ishlash prinsiplari, tuzilishi, foydalaniladigan texnik vositalari, boshqaruv tizimlari va boshqa jihatlar atroflicha yoritilgan. Kitobda dispetcherlik boshqaruvining mohiyati, uning asosiy elementlari, signallarning tuzilishi, himoya qurilmalari va boshqa muhim masalalar bayon etilgan. Ushbu material talabalar va soha mutaxassislari uchun mo‘ljallangan bo‘lib, «Temir yo‘l telemexanik boshqaruv tizimlari» fanini chuqurroq o‘rganishda muhim o‘rin tutadi.
Ushbu maqolada magistratura talabasi Sh.I. Giyosov tomonidan tayyorlangan va professor S.T. Jabbarov rahbarlik qilgan ilmiy ish tahlil etilgan. Unda O'zbekistonda tez yurar poyezdlar qatnovi uchun o'rnatilayotgan yangi turdagi strelkali o'tkazgichlarning holatini muntazam monitoring qilish, ularning amaldagi normalar talablarida saqlashning muhimligi ta'kidlanadi. Tez yurar poyezdlar harakatining ravonligi va xavfsizligi uchun strelkalarning ahamiyati, ular uzoq muddat va ishonchli ishlashini ta'minlashning zaruriyati, jumladan, yuqori tezlikdagi harakatlarda yuzaga keladigan e'mrilishlar va ularning sabablari tahlil qilinadi. Maqolada "O'TY" AJ 2-yo'l masofasidagi Uzluksiz sirpanish yuzali (USY) №53 strelkali o'tkazgich misolida 2013-2014 yillarda kuzatilgan e'mrilish holatlari ko'rsatib o'tilgan. S.T. Jabbarov boshchiligidagi tadqiqot strelkalarning geometrik holatini aniqlash, e'mrilishni nazorat qilish va ularning xizmat muddatini uzaytirish bo'yicha muhim ma'lumotlar beradi.
Ushbu kitob temir yo'l transportida harakat xavfsizligini ta'minlash va stansiyalarda poezdlar harakatini avtomatlashtirish masalalariga bag'ishlangan. Unda elektr markazlashtirish tizimlarining nazariy va amaliy jihatlari, stansiya qurilmalari, relsli zanjirlar, blokli marshrut-releli markazlashtirish (BMRZ) tizimi, xavfsizlik choralari va texnik xizmat ko'rsatish kabi masalalar ko'rib chiqiladi.
Ushbu kitob temir yo'llarda ishlatiladigan markazlashtirish tizimlarining turli xil turlarini, ularning rivojlanish tarixini, tuzilishini, ishlash prinsiplarini va qo'llanilishini chuqur o'rganadi. Unda mexanik, elektro-mexanik, elektr-reley va mikrotsessorli markazlashtirish tizimlari, shuningdek ularning zamonaviy talabga javob beradigan blokli va panelli markazlashtirish tizimlari hamda ular bilan bog'liq texnik jihatlar batafsil yoritilgan. Kitobda har bir tizimning afzalliklari va kamchiliklari, xavfsizlikni ta'minlashning turli usullari va ushbu tizimlarning rivojlanish tendensiyalari ham ko'rsatilgan.
Ushbu kitob analog o'lchov asboblariga bag'ishlangan bo'lib, ularning umumiy tuzilishi, ishlash prinsiplari, turlari va qo'llanilishi haqida ma'lumot beradi. Shuningdek, kitobda o'lchov asboblarining texnik xususiyatlari, markalash qoidalari va ularni ishlatish bo'yicha tavsiyalar keltirilgan. Kitobning asosiy maqsadi - talabalarga analog o'lchov asboblarining asosiy tushunchalari va amaliy ko'nikmalarini shakllantirishdan iborat.
Ushbu maqola temir yo'llarda strelkalarning ishdan chiqishini kamaytirish va ularning ishonchliligini oshirish uchun strelka va krestovinalarning o'tkazib yuborilgan tonnajini aniqlash usullarini o'rganadi. Tadqiqotda strelkalarning asosiy elementlarining (ramali relslar, ostryak, переводной механизм, переводные брусья, контррельсы, усовик, сердечник) ishdan chiqishiga olib keladigan sabablar, jumladan, ularning yuklanishi, o'rnatilgan va olingan vaqti, materiallari va boshqa omillar ko'rib chiqiladi. Maqolada ushbu ma'lumotlarni yig'ish va tahlil qilish uchun qanday shakllar (xususan, PУ-6 shakli) ishlatilishi, yuklanishni hisoblash usullari, hamda natijalarni taqdim etish usullari bayon etilgan. Tadqiqot natijasida strelkalarning ishonchliligini baholash uchun hisoblash ko'rsatkichlari va ularni aniqlash uslublari ishlab chiqilgan. Tadqiqot temir yo'l transportida strelkalarning ishonchliligini oshirishga qaratilgan.
Ushbu kitob O‘zbekiston temir yo‘llari tizimidagi Toshkent temir yo‘l muhandislari instituti bitiruv ishlarining o‘ziga xos jihatlarini, xususan, “Temir yo‘l transportida Avtomatika va Telemehanika” kafedrasi tomonidan tayyorlangan
Ushbu dissertatsiya Afg'onistonning Hayraton-Mozori-Sharif temir yo'li liniyasida joylashgan strelkalarni o'rnatish va ulardan foydalanish jarayonidagi muammolar, xususan, yuqori harorat va ko'chma qumli sharoitlardagi nuqsonlar va ularning sabablarini o'rganishga bag'ishlangan. Tadqiqotda mazkur liniya qurilishi va ekspluatatsiyasining tabiiy-iqlim, geologik va gidrogeologik sharoitlari, shuningdek, strelkalarni o'rnatish, ta'mirlash va ulardan foydalanish texnologik jarayonlari tahlil qilingan. Xalqaro tajribalar va mavjud muammolarni hal qilish bo'yicha tavsiyalar ham keltirilgan.