Ushbu kitobda sellyuloza va uning xossalari batafsil yoritilgan. Unda sellyulozaning tuzilishi, fizik-kimyoviy xususiyatlari, hosilalari va ularning qo'llanilishi kabi masalalar ko'rib chiqilgan. Kitob sellyuloza kimyosi va texnologiyasi bilan qiziquvchilar uchun foydali manba bo'lishi mumkin.
Ushbu kitobda sellyuloza va uning hosilalari, tuzilishi, xossalari, olinishi va ishlatilishi haqida ma'lumotlar keltirilgan. Shuningdek, turli xil o'simliklardan olinadigan sellyulozaning molekulyar massasi, oddiy va murakkab efirlari, metil va etil sellyuloza, karboksimetil sellyuloza kabi masalalar ham ko'rib chiqilgan. Kitobning asosiy maqsadi sellyuloza asosida yangi xususiyatli mahsulotlar olish, raqobatbardosh materiallar yaratish va turli sohalarda qo'llaniladigan kimyoviy tolalar va boshqa mahsulotlar ishlab chiqarish imkoniyatlarini o'rganishdan iborat.
Ushbu uslubiy qo'llanma 5A 320306- Целлюлоза-қоғоз ишлаб чиқариш технологияси ва жараёнлари мутахасислик талабалари учун «Целлюлоза ишлаб чиқариш технологияси» фани бўйича лаборатория ишларини бажариш учун мўлжалланган. Унда целлюлозанинг кимёвий тузилиши, унинг хом ашёдан олиниши, ҳамда унинг асосида турли моддалар (карбоксиметилцеллюлоза, нитроцеллюлоза, диацетат целлюлоза ва бошқалар) ишлаб чиқариш жараёнлари тавсифланган. Шунингдек, лаборатория шароитида целлюлоза ва унинг ҳосилаларини олиш, уларнинг кимёвий хоссаларини аниқлаш ва уларнинг полимерланиш даражасини ўрганишга қаратилган амалий ишлар баён этилган.
Ushbu to'plam "Seluloza va uning hosilalari kimyosi va texnologiyasi" mavzusidagi respublika ilmiy-texnik konferensiyasida taqdim etilgan maqolalarni o'z ichiga oladi. Konferensiya 2018 yil 15-17 may kunlari Toshkentda bo'lib o'tgan. To'plamda seluloza va uning hosilalari bilan bog'liq kimyoviy va texnologik jarayonlar, ularning qo'llanilishi, atrof-muhitga ta'siri hamda bu sohadagi dolzarb muammolar yoritilgan. Xususan, tola chiqindilaridan seluloza olish, seluloza asosida qog'oz ishlab chiqarish, seluloza va bazalt tolasi asosida kompozitsion materiallar yaratish kabi mavzular ko'rib chiqilgan.
Ushbu uslubiy qo'llanma qog'oz ishlab chiqarish texnologiyasi va jarayonlari yo'nalishi bo'yicha ta'lim olayotgan talabalar uchun mo'ljallangan. Qo'llanmada sellyuloza va qog'oz ishlab chiqarish texnologiyasi hamda massa tayyorlash, qog'oz quyish, uni quritish jarayonlariga oid mavzular qisqacha bo'lsa-da qisqacha bayon etilgan. Bundan tashqari, asosiy xomashyoning solishtirma sarfi hisoblash bo'yicha masala va misollar bir necha variantlarda keltirilgan. Uslubiy qo'llanmada hisoblablash uchun jadvallar berilgan.
Ushbu bitiruv ishi O'zbekistonda qog'oz ishlab chiqarish texnologiyalari, xususan g'o'za poyasidan qog'oz olish texnologiyasini o'rganishga bag'ishlangan. Unda целлюлозанинг xususiyatlari, qog'oz olish usullari, texnologik jarayonlar va zarur uskunalarning tavsifi keltirilgan. Ishda texnologik hisoblar, ekologik va energetik masalalar ham ko'rib chiqilgan.
Ushbu maqola sellyuloza asosida kompozit polimer materiallar ishlab chiqarishning zamonaviy texnologiyasini, xususan, "MONOAPPARAT" uskunasini qo'llashni tahlil qiladi. Sellyuloza sanoatining rivojlanishi, ayniqsa qog'oz va qog'oz mahsulotlari ishlab chiqarishdagi o'rni, shuningdek, dunyo bo'yicha talabning ortib borayotgani ta'kidlanadi. Maqolada "MONOAPPARAT" uskunasining o'ziga xos xususiyatlari, jumladan, uning yuqori samaradorligi va energiya tejamkorligi batafsil yoritilgan. Shuningdek, ushbu texnologiya yordamida ishlab chiqarilgan karboksimetil sellyuloza (CMC) ning fizik-kimyoviy ko'rsatkichlari an'anaviy usullar bilan ishlab chiqarilgan CMC bilan taqqoslanadi.
Ushbu kitob polisaxaridlar, ularning tuzilishi, xossalari, biologik ahamiyati va olinish usullarini o'rganishga bag'ishlangan. Kitobda polisaxaridlarning tasnifi, xossalari, monosaxaridlar bilan bog'lanishlari, kraxmal va sellyuloza kabi asosiy vakillari, ularning xossalari, qo'llanilishi, gidrolizlanishi va hosilalari batafsil yoritilgan. Shuningdek, kitobda polisaxaridlarning oziq-ovqat sanoatidagi ahamiyati, o'simliklarda va hayvonot dunyosidagi roli, energetik zaxira sifatidagi vazifasi, shuningdek, texnologik jarayonlarda qo'llanilishi ko'rib chiqiladi.
Ushbu uslubiy qo'llanma «Qog'oz ishlab chiqarish texnologiyasi» fani bo'yicha bakalavrlarga mo'ljallangan bo'lib, unda turli mahalliy xom-ashyolardan olingan sellyuloza asosida qog'oz va qog'oz buyumlari ishlab chiqarish texnologiyasi yoritilgan. Qo'llanmada sellyuloza olish, tozalash, uning xossalari va sifatini aniqlashga oid laboratoriya mashg'ulotlari bayon etilgan.
Ushbu kitobda sellyulozani maydalash jarayoni, qog'oz ishlab chiqarish tarixi va texnologiyasi, sellyulozani maydalash usullari, turli xil tegirmonlar, va qog'oz sifatiga ta'sir etuvchi omillar haqida ma'lumot berilgan. Shuningdek, kitobda qog'ozning tarkibi, xossalari va sinflari, hamda turli kimyoviy moddalarning qog'oz ishlab chiqarishdagi ahamiyati yoritilgan.