Ushbu kitob Alisher Navoiyning fors tilida yaratgan beshta qasidasi, ya’ni “Sittai zaruriya” turkumiga kiruvchi «Ruh ul-quds», «Ayn ul-hayot», «Tuhfat ul-afkor», «Quvvat ul-qulub», «Minhoj un-najot» hamda «Nasim ul-xuld» qasidalarining tahliliga bag'ishlangan. Qasidalar mazmunan ham, shaklan ham o'z davrining badiiy uslublarini, falsafiy va tasavvufiy qarashlarni o'zida aks ettiradi.
Ushbu tadqiqot Alisher Navoiyning forsiy devonining «Devoni Foniy» asarida Qur'on oyatlarining badiiy talqini va uning islomiy g'oyalar bilan bog'lanishini o'rganishga bag'ishlangan. Asarda forsiy she'riyatning xususiyatlari, janrlari, mavzu doirasi va Fojiyning ilohiy-isomiy qarashlari, Qur'on oyatlarining talqinlari tahlil qilinadi. Tadqiqotda «Devoni Foniy»ning tuzilishi, janriy tarkibi, g'oyaviy mundarijasi, Qur'on bilan aloqasi, ilohiy-isomiy qarashlarining badiiy talqini chuqur o'rganiladi.
Hikoya devona bo'lib qolgan odamning muhabbat va yo'qotish haqidagi sarguzashtlariga bag'ishlangan. Asar, shuningdek, jamiyatdagi urush, siyosiy qarashlar va iymonning ahamiyati haqida savollar tug'diradi.
Ushbu asarda Tohir Malik "Devona" asarining birinchi qismini taqdim etgan. Asar qahramoni Sabohiddin hayoti, sevgi iztiroblari, o‘zgarishlar va qarama-qarshiliklar bilan to‘liqdir. Romanda inson tabiatidagi murakkabliklar, ideal va voqelik o‘rtasidagi kurash, shaxsiy va ijtimoiy hayotning keskin burilishlari tasvirlangan.
Tohir Malikning "Devona" romani I qismi bosh qahramon Sabohiddinning hayoti va uning atrofida kechgan voqealar haqida hikoya qiladi. Sabohiddin fojiali o'tmishi, ustozlariga sodiqligi, muhabbatga intilishi, jamiyatdagi adolatsizliklarga qarshi kurashi tasvirlangan. Asar, Sharq turmush tarzi va an'analari, bosmachilik harakati, Sovet davrining o'ziga xosliklari va insoniy dramalar bilan to'lib-toshgan.
Tohir Malikning "Devona" romani inson qalbi, jamiyatning yomonlikka qarshi kurashi va hayotning murakkabliklari haqida hikoya qiladi. Asar, insonning ruhiy kechinmalari, iymon, mehr-oqibat, vatanparvarlik kabi tuyg'ularini qamrab olgan.
Miraziz A'zamning "Kuzgi yaproqlar" devoni shoirning turli yillarda yaratgan g'azallari, muxammaslari, ruboiylari va tuyuqlaridan iborat bo'lib, Sharq mumtoz adabiyotining ulug' namoyandalari Farididdin Attor, Nizomiy Ganjaviy, Jaloliddin Rumiy va Abdurahmon Jomiylarning asarlaridan tarjimalarni ham o'z ichiga oladi. Kitobga Erkin Vohidov so'zboshi yozgan.
Ushbu avtoreferat G'arbiy O'zbekistondagi Tomdito'v va Sangruntov tog'larining Devon davri stromatopora'ta'larining stratigrafik ahamiyatini o'rganishga bag'ishlangan tadqiqot natijalarini o'z ichiga oladi. Tadqiqotda ushbu tog' tizmalarining Devon davri karbonat yotqiziqlarining stratigrafiyasi aniqlashtirilgan va stromatopora'ta'lar orqali ularning yoshi, turi va joylashuvi belgilangan. Tadqiqot natijasida zamonaviy stratigrafik sxemalar ishlab chiqilgan va ular amaliyotga tatbiq etilgan. Shuningdek, ko'plab yangi turdagi stromatopora'ta'lar aniqlangan va tasniflangan.
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta Maxsus Ta'lim Vazirligi tomonidan Abu Rayhon Beruniy nomidagi Toshkent Davlat Texnika Universiteti talabalari uchun mo'ljallangan uslubiy qo'llanma bo'lib, 5440800 – “Foydali qazilmalar geologiyasi va qidiruv ishlari” yo'nalishi bakalavriat talabalariga “Regional geologiya” fanidan amaliy mashg'ulotlarni bajarish uchun yordam beradi. Qo'llanmada Rossiya platformasi, Sibir platformasi, Ural-Mongoliya mintaqasi, Markaziy Qozog'iston burmalanish mintaqasi, Turon plitasi, Oltoy burmalanish mintaqasi, Saliro-Sayan burmalanish mintaqasi, Taymir-Shimoliy Yer burmalanish mintaqasi, G'arbiy Sibir epipaleozoy plitasi, Tinch okeani mintaqasi va Paleozoy erasi kabi geologik tuzilmalar va mintaqalar haqida ma'lumotlar berilgan.
Ushbu kitob Alisher Navoiyning o‘n jildlik to‘plam asarlarining birinchi jildi bo‘lib, unda shoirning yoshlik davri (1465-1469)da yaratilgan "Hayrat ul-abror" devonining "G’aroyib us-sig‘ar" qasidasi o‘rin olgan.