Ushbu kitob analitik kimyo fanining gravimetrik analiz usullari va titrometrik analiz usullariga bag'ishlangan. Unda gravimetrik analiz usulining mohiyati, talablari, amaliy jarayonlari, hisoblash formulalari, titrlash usullari va ularning qo'llanilishi batafsil yoritilgan. Kitob talabalar va kimyo sohasidagi mutaxassislar uchun mo'ljallangan.
Ushbu o'quv-metodik qo'llanma "Analitik kimyo va fiziko-kimyoviy analiz" fanidan laboratoriya mashg'ulotlarini o'tkazish uchun mo'ljallangan. Unda sifat (analitik) va miqdoriy (kimyoviy) tahlil usullarini o'zlashtirish, shuningdek, kimyoviy moddalarning tarkibi va tuzilishini o'rganishga qaratilgan zamonaviy fiziko-kimyoviy usullar yoritilgan. Qo'llanma ekologiya, kimyo va boshqa tegishli yo'nalishlar talabalari uchun mo'ljallangan bo'lib, amaliy ko'nikmalarni mustahkamlashga yordam beradi.
Ushbu kitob O‘zbekiston Respublikasi Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi Namangan muhandislik-qurilish instituti «Kimyoviy texnologiya» kafedrasi tomonidan tayyorlangan «Analitik kimyo va fizik-kimyoviy tahlil» fanidan o‘quv uslubiy majmuasidir. Majmua «Analitik kimyo va fizik-kimyoviy tahlil» fanining o‘quv dasturi asosida tayyorlangan bo‘lib, unda quyidagi asosiy mavzular yoritilgan: I. NAZARIY MATERIALLAR: 1.1. Sifat analizi. Analitik kimyo fanining vazifasi va mohiyati. Analitik kimyo usullarining sinflanishi I va II- guruh kationlari tavsifi. 1.2. Massalar ta’siri qonuni. Massalar ta’siri qonunining analizdagi ahamiyati. 2.1. Elektrolitik dissotsiyalanish nazariyasi. 2.2. Mavzu. Suvning ion kо‘paytmasi. Bufеr eritmalar. Ularning analizdagi ahamiyati. 3. III, IV va V- guruh kationlarining umumiy tavsifi. Gidroliz va amfotеrlik, ularning analizdagi ahamiyati. 4.1. Oksidlanish-qaytarilish rеaktsiyalari va ularning analizdagi ahamiyati. Oksidlanish darajasi. 4.2. Komplеks birikmalar. Anionlar, ularning aralashmasi analizi. Quruq tuz analizi. 5.1. Miqdoriy analiz usulining sinflanishi. 5.2. Gravimеtrik analiz asosi va usullari. 6.1. Titrimеtrik analiz asoslari va usullari Konsеntratsiya turlari. Titrimеtrik analizda hisoblashlar. 6.2. Nеytrallash (kislota-asosli titrlash) usuli asoslari. Indikatorlarning ion va xromofor nazariyasi. 6.3. Oksidlanish-qaytarilish usullari asosi. Usulning sinflanish. 7.1. Titrlash egri chiziqlari. Kuchli kislotani kuchli asos bilan titrlash egri chizig‘i. 7.2. Rеdoksimеtriyada indikatorlar nazariyasi. Titrlash egri chiziqlari va indikatorlar tanlash usullari. 7.3. Pеrmanganotomеtriya usuli mohiyati. Titrlash egri chiziqlari va ekvivalеnt nuqtani aniqlash. Yodomеtriya usuli asosi. 8.1. Komplеks hosil qilish usuli. Kompleksonlar, ularning turlari va tuzilishi. Indikatorlar nazariyasi. Usulning analizda qо‘llanilishi va ahamiyati. 8.2. Optik analiz usullari. Spektral uskunalar turlari Spektrofotometriya. Sifat va miqdoriy taxlilda qо‘llanishi. Miqdoriy tahlilni xromatografik usullari. Yuzaviy va ion almashinish xromatografiyasi. II. AMALIY MASHG‘ULOT MATERIALLARI: 1. Moddalarning eruvchanligini hisoblash. 2. Moddalarning eruvchanlik ko‘payitmasini hisoblashga doir masalalar yechish. 3. Suvning ion ko‘payitmasi va bufer eritmalarning pH ni hisoblash. 4. Elektrolitik dissotsiyalanishga doir masalalar yechish. 5. Gidroliz darajasi va konstantasiga doir masalalar yechish. 6. Konsentratsiya turlariga doir (molyar, foiz,titr, molyal va molyar ekvivalent konsentrasiyalar) masalalar yechish. 7. Neytrallash usuliga doir masalalar yechish. 8. Permanganotometriya usuliga doir masalalar yechish. 9. Kompleksonometriya usuliga doir masalalar yechish. 10. Spektrofotometriya yordamida moddaning konsentratsiyasini aniqlash.
Ushbu kitob analitik kimyo fanining gravimetrik analiz usuliga bag'ishlangan bo'lib, unda gravimetrik analizning mohiyati, usullari, cho'ktirish va tortish shakllariga qo'yiladigan talablar, xatoliklar, kristall va amorf cho'kmalar hosil qilish sharoitlari, birgalashib cho'kish hodisalari hamda analiz natijalarini hisoblash usullari batafsil yoritilgan. Kitobda analitik kimyoning nazariy asoslari va amaliy ahamiyati keng yoritilgan.
Kitob analitik kimyo faniga bag'ishlangan bo'lib, unda miqdoriy analizning kimyoviy usullari batafsil yoritilgan. Asosan talabalar uchun mo'ljallangan ushbu qo'llanma analitik kimyoning nazariy asoslarini va amaliyotda qo'llaniladigan metodlarni o'z ichiga oladi.
Ushbu qo'llanma analitik kimyoda gravimetrik analiz uchun analitik tarozidan foydalanishga bag'ishlangan. Unda tarozidan foydalanish qoidalari, ishlatish texnikasi, xususan VLR-200 rusumidagi tarozida ishlash, shuningdek, tekshirish savollari keltirilgan. Qo'llanma talabalarga mo'ljallangan bo'lib, amaliy mashg'ulotlar uchun qo'llanma vazifasini o'taydi.
Ushbu kitob miqdoriy tahlilda tarozining qo'llanilishi va analitik tarozining ahamiyatiga bag'ishlangan. Kitobda miqdoriy analizning tortma (gravimetrik) analizi usullari, tortma analizda bajariladigan tajribalar, cho'kmalar hosil bo'lishiga bo'lgan talablar, tarozilar va analitik tarozining qo'llanilishi kabi mavzular o'rganilgan. Kitobda analitik tarozilarni qo'llashda foydalanish, tajribalarda uskuna va jihozlarda ishlash qoidalariga e'tibor qaratilgan va zamonaviy analitik tarozilarni joriy etish, tortish ishlarini aniq bajarish, tarozida o'lchashlarda xatoliklarni kamaytirishning dolzarbligi ta'kidlangan. Analitik tarozilarda ishlashni namoyon etish uchun bariy xlorid kristalgidrati tarkibiy miqdorini aniqlash bo'yicha tajriba o'tkazilgan va tahlil qilingan.
Kitobda analitik kimyo fanining nazariy asoslari, sifat va miqdoriy analiz usullari o'rganiladi. Sifat analizida kationlar va anionlarning reaksiyalari, aralashmalarini analiz qilish usullari yoritilgan. Miqdoriy analizda gravimetrik, titrimetrik, fizikaviy va fizik-kimyoviy usullar hamda ularning mohiyati ko'rib chiqiladi.
Ushbu o'quv qo'llanma analitik kimyo fanining asosiy tushunchalari, usullari va ularning farmatsevtika, toksikologiya va dori vositalari texnologiyasidagi ahamiyatini yoritadi. Kitobda titrimetrik tahlil, gravimetrik tahlil, kislota-asos titrlash, kompleks hosil bo'lish muvozanatlari, oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari va boshqa analitik usullar batafsil ko'rib chiqilgan. Qo'llanma talabalarga analitik kimyo asoslarini chuqur o'zlashtirishga yordam beradi.
Ushbu kitob analitik kimyoda gravimetrik (tortma) analiz usulida analitik tarozidan foydalanish va unda ishlash qoidalariga bag'ishlangan. Kitobda analitik tarozilarning tuzilishi, ishlash prinsipi, ulardan foydalanish qoidalari, texnik xavfsizlik qoidalari va hisoblash usullari batafsil yoritilgan. Bundan tashqari, kitobda VLR-200 rusumidagi analitik tarozida ishlash texnikasi ham keltirilgan. Kitob Namangan Davlat Universiteti talabalari va o'qituvchilari uchun mo'ljallangan.