Tut jipek qurtinin' tuqimin tsellyulyar usilda tayarlaw
Ushbu kitob Qoraqalpog'iston Respublikasida hayotga tatbiq etilayotgan ilmiy tadqiqotlar natijalarini, ayniqsa, yosh olima ayollarning ilmiy konferensiya materiallarini o'z ichiga olgan.
Ushbu kitob Qoraqalpog'iston Respublikasida hayotga tatbiq etilayotgan ilmiy tadqiqotlar natijalarini, ayniqsa, yosh olima ayollarning ilmiy konferensiya materiallarini o'z ichiga olgan.
Ushbu kitob tut ipak qurtining bakterial kasalliklarini, ularning paydo boʻlish sabablarini va ularga qarshi kurash usullarini oʻrganadi. Kitobda bakteriyalarning tuzilishi, koʻpayishi, aziklanishi, kasallik patologiyasi va diagnostikasi ham batafsil yoritilgan.
Ushbu kitob ipak qurti ekologiyasi va agrotexnikasiga bag'ishlangan bo'lib, unda ipak qurtini parvarishlash, urchitish va ularning atrof-muhitga ta'siri haqida ma'lumotlar keltirilgan. Kitob talabalar va fermerlar uchun mo'ljallangan.
Ushbu hujjat O'zbekiston Respublikasi qishloq va suv xo'jaligi vazirligi tasarrufidagi Toshkent davlat agrar universiteti Nukus filiali agronomiya fakulteti tomonidan tayyorlangan bo'lib, unda ipak qurti kasalliklari, xususan, tut ipak qurtining pebrina hamda zamburug' kasalliklarining paydo bo'lishi va ularga qarshi kurashish masalalari ko'rib chiqilgan. Hujjat tarkibiga kasalliklarning kelib chiqish sabablari, ularning epizootologiyasi, kurash choralari hamda profilaktika tadbirlari kiradi. Shuningdek, unda zararkunandalar va ularga qarshi kurash usullari ham o'rin olgan. Maqsad - ipakchilikda hosildorlikni oshirish va kasalliklarni kamaytirishga qaratilgan ilmiy izlanishlar natijalarini amaliyotga tatbiq etish.
Ushbu dissertatsiya ishi jipey va yengil sanoat ishlaib chikarisini takomillashtirish va uni sifat jihatdan yaxshilashga qaratilgan tadqiqotdir. Unda jun tolalarini aniq va tez sifatiy xossalarini aniqlash usulini takomillashtirish, buning uchun zamonaviy akustik apparatlardan foydalanish hamda olingan natijalarni tahlil etish usullari ko'rsatib berilgan. Tadqiqotda jipey tolalarini sinfiy bo'yicha tasniflash, ularning diametrini aniqlashning yangi usullari va ushbu usullarning samaradorligi asoslab berilgan.
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta maxsus ta'lim vazirligi, Andijon mashinasozlik instituti va "GM-UZBEKISTAN" AJ hamkorligida Toshkent shahrida tashkil etilgan "Innovatsion rivojlanish muammolari: ishlab chiqarish, ta'lim, ilm-fan" mavzusidagi vazirlik miqyosidagi ilmiy-texnikaviy anjuman materiallarining birinchi kitobidir. Kitobda asosan ipakchilik va undan olingan tolalar bilan bog'liq ilmiy-texnikaviy masalalar, jumladan, tabiiy ipakdagi aminokislotalarning turi va miqdorini o'rganish orqali sifatli xom ipak olish, ipak qurtining zotini yaxshilash, ipak tolasi va uning sifatiga ta'sir etuvchi omillar hamda ipakni qayta ishlash texnologiyasi kabi muhim mavzular yoritilgan.
Ushbu kitobda ipak tolalarini yigirish, saralash, tozalash, piltalash, ipga ishlov berish va sifatini baholash jarayonlari chuqur yoritilgan. Tabiiy ipakdan tayyorlangan turli ip turlari, ularning texnologik xususiyatlari va ishlab chiqarish usullari batafsil bayon etilgan. Kitobda ipaklararo bog‘lanish va uning sifati, shuningdek, har xil turdagi iplarning o‘ziga xos belgilari va ulardan tayyorlangan gazlamalar haqida ham ma’lumot berilgan. Xususan, krep, atlas, shifon kabi turli ipak gazlamalarining turlari, ularning xususiyatlari, ipak tolalarini qayta ishlash texnologiyasi, ulardan tayyorlangan ip turlari va ularning qo‘llanilish sohasi batafsil yoritilgan. Kitobda shuningdek, ipak sanoatida foydalaniladigan mashinalar, dastgohlar va ularning ishlash tartibi haqida ham atroflicha ma’lumot berilgan. Kitob oxirida har bir mavzu bo‘yicha nazorat savollari keltirilgan.
Ushbu hujjat O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan tasdiqlangan, o'rta maxsus, kasb-hunar ta'limi markaziga tegishli namunaviy o'quv reja hisoblanadi. Reja 3410900 - Ipakchilik yo'nalishi, 3410901 - Ipakchi kasbi bo'yicha o'quv jarayonini, o'quv rejasining tarkibini, soatlar taqsimotini va tushuntirish xatini o'z ichiga oladi. Reja inkubator-laborant, saralovchi-ekspert-laborant, keng profilli traktorchi va haydovchi kabi bir nechta mutaxassisliklarni qamrab oladi. O'qish muddati 3 yil.
Ushbu avtoreferat Djumabayev Gʻulomjon Xalillayevichning «Halqali ip yigirish mashinalarini takomillashtirib sifatli ip ishlab chiqarish» mavzusidagi doktorlik dissertatsiyasi asosiy natijalarini oʻz ichiga oladi. Unda halqali ip yigirish mashinasining choʻzish asbobi va uning konstruktiv elementlarini takomillashtirish, ipning uzilishini kamaytirish hamda sifatini oshirish boʻyicha nazariy va amaliy tadqiqotlar natijalari keltirilgan. Xususan, yangi konstruktsiyali yuk valiklari va klipsalarni ishlab chiqish, ularning mashina parametrlari va ip sifati koʻrsatkichlariga taʼsirini tadqiq etish, matematik modellar tuzish va tajriba natijalarini tahlil qilish orqali sifatli ip ishlab chiqarishga erishish usullari bayon etilgan.
Mazkur maqolada "Oltin Vodiy-2" hamda "Xitoy" navidagi ipak qurtlari pilkalarining texnologik va sifat ko'rsatkichlari qiyosiy tahlil qilingan. Tadqiqotlar natijasida "Oltin Vodiy-2" navi "Xitoy" naviga nisbatan bir qator muhim ko'rsatkichlar bo'yicha ustunlikka ega ekanligi aniqlangan. Xususan, bu navli pilkalardan olingan pillaning ipliligi, uzraki cho'ziluvchanligi yuqori, tolali chiqindilari esa kamroq bo'lishi isbotlangan. Shuningdek, ushbu navli pilkalar texnologik jihatdan ham bir qator afzalliklarga ega bo'lib, bu xom ipak ishlab chiqarishda yuqori sifatni ta'minlashga yordam beradi.