Ushbu kitob ekologiya fanining asosiy tushunchalari, global va mintaqaviy ekologik muammolar, atrof-muhitni muhofaza qilishning dolzarbligi, biosfera, tabiiy resurslar, chiqindisiz texnologiyalar, atmosfera va gidrosferani muhofaza qilish kabi mavzularni qamrab oladi. Kitob oliy o'quv yurtlari talabalari va ekologiya sohasiga qiziquvchilar uchun mo'ljallangan.
Ushbu kitob neft va gaz sanoatida qazib olingan mahsulotlarni o'lchash usullarini o'rganishga bag'ishlangan. Unda quduqlardan olinadigan neft, gaz va suv miqdorini aniqlash usullari, o'lchov asboblari va ularning ishlash prinsiplari haqida ma'lumotlar keltirilgan. Shuningdek, neft tarkibidagi suv miqdorini aniqlash usullari va ularni qo'llash sohalari ham ko'rib chiqilgan.
Ushbu oʻquv qoʻllanma neft va gaz konlarini ishlatish, quduqlarni taʼmirlash va texnologik jarayonlarga oid maʼlumotlarni oʻz ichiga oladi. Unda quduqlarni burgʻilash, ishlatish va taʼmirlash usullari, qatlamga taʼsir etish texnologiyalari, shuningdek, gazlift va nasos uskunalarining xususiyatlari batafsil yoritilgan.
Ushbu referat konlardagi neft va gazni yig'ish tizimlariga bag'ishlangan. Unda neftni quduqlardan tayyorlash qurilmalarigacha bo'lgan jarayonlar, ishlatiladigan uskunalar va mavjud tizimlar (Tazyiqli Baronyan - Vezirov tizimi, Grozniy Neft instituti tizimi, Giprovostok tizimi) haqida ma'lumot beriladi. Tizimlarning afzalliklari va qo'llanilish sohalari, shuningdek, turli geografik sharoitlarga moslashtirilgan universal tizimlar ham ko'rib chiqiladi.
Ushbu kitob neft emulsiyalarini buzish usullari haqida ma'lumot beradi. Unda neft emulsiyalarining umumiy tushunchalari, fizik-kimyoviy xossalari, mustahkamligi va eskirishi, shuningdek ularni parchalashning asosiy usullari batafsil yoritilgan. Kitobda gravitatsion ajratish, sentrifugalash, filtratsiya va issiq kimyoviy qurilmalar (IKO) kabi usullar haqida ma'lumotlar keltirilgan. Shuningdek, elektrodegidratorlar va ularning ishlash prinsipi ham ko'rib chiqilgan.
Ushbu darslikda neft va gaz quduqlarini turli ishlash hollarda qoʻllaniladigan jihozlar, quvurlar, quvurlarni tayyorlashda qoʻllanadigan materiallar, pakerlar va yakorlar hamda quduq ichki jihozlari toʻgʻrisida maʼlumotlar keltirilgan. Quduqlardan suyuqlik va gazni chiqarish uchun qoʻllanadigan jihozlar, jumladan favvora usulida, gazlift usulida va chuqurlik nasoslari usulida qoʻllanadigan jihozlar toʻliq bayon etilgan. Shtangali va shtangasiz chuqurlik nasoslari, qatlam bosimini saqlab turish uskunalari, bir necha qatlamni bir quduq orqali bir vaqtning oʻzida ishlatish sharoitidagi jihozlar, neft gaz qatlamlariga taʼsir etish jarayonini bajarish uchun ishlatiladigan jihozlar, qatlamni gidravlik yorish, quduqlarga kislotali ishlov berish, quduqda taʼmir ishlarini bajarish uchun jihozlar va uskunalar, quduqlarni oʻzlashtirish va kapital taʼmirlash uchun agregatlar, neft va gazni yigʻish va ishlatish kondagi kompressor stansiyalari toʻgʻrisida maʼlumotlar keltirilgan. Darslik oliy oʻquv yurtlarida neft va gaz yoʻnalishlari boʻyicha ta’lim olayotgan talabalar, magistrlar hamda neft va gaz sohasida ishlayotgan mutaxassislar uchun moʻljallangan.
Ushbu kitob neft va gaz konlarini ishga tushirish va ulardan foydalanish masalalariga bag'ishlangan bo'lib, neft konlarining ishlash usullari, turli rejim xususiyatlari, erigan gaz rejimida neft konlarini ishlash, hisob qismi va xulosalar kabi mavzularni o'z ichiga oladi. Kitobda erigan gaz rejimida neft uyumining asosiy ishlash ko'rsatkichlarini aniqlash masalalari batafsil yoritilgan.
Ushbu kitob neft va gaz konlari geologiyasi fanining rivojlanish tarixi, vazifalari, usullari, vositalari, konlarni ishlatishning geologik asoslari, neft uyumlarini ishlab chiqarishdagi yangi usullar va ularni qo'llashni geologik sharoitlari, gaz va gaz-kondensat konlarini ishga tushirishning xususiyatlari, konlarni ishlatishni nazorat qilish va turli geologik holatlarda ishlayotgan neft-gaz konlarini ishga tushirishni tartibga solish, konlar bo'yicha neft va gaz chiqarishni rejalashtirish, gaz chiqarishning xususiyatlari va boshqa mavzularni qamrab olgan darslikdir.
Ushbu bitiruv malakaviy ishi O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi Qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti Neft va gaz fakulteti “Texnologik mashinalar va jihozlar” kafedrasi 5320300-“Texnologik mashinalar va jihozlar” bakalavr ta'lim yo'nalishi talabasi Shernazarov Sherzodjon Pirnazar oʻgʻlining ishidir. Ishning asosiy mavzusi – Neft qazib olishda qatlamga mexanik ta'sir etishda jihozlarning samarali turlarini tanlash.
Ushbu o'quv qo'llanma neft va gaz sanoati kollejlari talabalari uchun mo'ljallangan bo'lib, neft va gazni tozalash asbob-uskunalari, ularning ish jarayoni va hisoblash usullarini o'z ichiga oladi.