QO‘QОN ХОNLIGI ТАRIХI
Qisqacha mazmun mavjud emas.
Qisqacha mazmun mavjud emas.
Qisqacha mazmun mavjud emas.
Maqolada Qo'qon shahrining tarixi, uning qadimiyligi va tarixiy manbalarda tilga olinishi haqida so'z boradi. Shaharning yoshi bo'yicha turli xil qarashlar, tadqiqotlar va arxeologik topilmalar haqida ma'lumot beriladi.
Ushbu maqola "Qo'qon polisonimi va uning variantlari" mavzusiga bag'ishlangan bo'lib, unda Qo'qon shahri nomining tarixiy, lingvistik va dialektal jihatdan o'rganilishi yoritilgan. Maqolada shaharning qadimiy nomlari, ularning kelib chiqishi, turli davrlarda ishlatilgan variantlari va bu variantlarning lingvistik asoslari tahlil qilingan. Xususan, qadimgi Xitoy, arab mualliflari, Marco Polo, Zahiriddin Muhammad Bobur kabi tarixiy shaxslarning asarlarida tilga olingan Qo'qon nomining variantlari keltirilgan va ularning etimologiyasi haqida turli xil nazariyalar bayon etilgan. Shuningdek, qo'llanmada shahar nomining "Xoqon", "Havokand", "Xoхань", "Xujand", "Xuqand", "Xoqand", "Havokent", "Havoqand" kabi turli shakllari mavjudligi ta'kidlanib, ularning ba'zilari she'riy va badiiy adabiyotda qo'llanilishi haqida ham ma'lumot berilgan. Ushbu tadqiqot Qo'qonning o'ziga xos nomlanish tarixini tushunishga yordam beradi.
Ushbu uslubiy qo'llanma Qo'qon shahrining tarixiy mikrotoponimiyasini o'rganishga bag'ishlangan. Unda shahar nomlarining kelib chiqishi, shakllanishi va mazmuni ilmiy-nazariy jihatdan tahlil qilingan. Kitobda shahar toponimlarining turli tasniflari, jumladan, etnotoponimlar, antropotoponimlar, gidronimlar, metallsozlik va boshqa kasb-hunar nomlari bilan bog'liq joy nomlari haqida batafsil ma'lumot berilgan. Shuningdek, bozolar, qabristonlar va madrasalar nomlarining tarixiy va lingvistik tahlili keltirilgan.
Ushbu bitiruv malakaviy ishida Oʻrta Osiyo tarixida oʻziga xos oʻrin tutgan Qoʻqon shahri va xonligi davri oʻrganiladi. Ishda Qoʻqon shahrining toponomikasi, siyosiy, iqtisodiy-ijtimoiy va madaniy ahvoli, xonlikning maʼmuriy tuzilishi, harbiy soha, iqtisodiyot, madaniy hayot, ilm-fan taraqqiyoti, meʼmorchilik sanʼati, shaharsozlik madaniyati kabi muhim masalalar tadqiq etiladi. Qoʻqon xonligi davridagi ijtimoiy-siyosiy, iqtisodiy va madaniy hayotni oʻrganish orqali ushbu davrning muhim jihatlari ochib berilgan.
Ushbu kitob Qashqadaryo viloyati Chiroqchi tumanining «Shodlik» jamoat fondi va «El-yurt umidi» jamg'armasi hamkorligida tashkil etilgan «Shodlik» ijodiy uyushmasi tomonidan tashkil etilgan «Yosh hunarmand» ko'rik-tanlovining rasmiy materiallari va hisobotini o'z ichiga oladi. Kitobda O‘zbekistonning turli hududlarida rivojlangan an’anaviy xalq hunarmandchiligi, jumladan, misgarlik va kandakorlik san’atining noyob namunalarining rivojlanish tarixiga, turli maktablarning o‘ziga xos jihatlariga, hunarmand ustalarning hayoti va ijodiga bag‘ishlangan ma’lumotlar keltirilgan.
Ushbu doktorlik dissertatsiyasi Qo'qon xonligi tarixiga oid manbalardagi antroponimlarning sotsiolingvistik va lingvokulturologik jihatlarini tadqiq etishga bag'ishlangan. Tadqiqotda xonlik davri antroponimiyasining leksik-semantik, nominativ-motivatsion, tarixiy-etimologik xususiyatlari, shuningdek, nom va laqablarning milliy urf-odatlar, an'analar, ijtimoiy tabaqalar bilan bog'liq jihatlari ochib berilgan. Tadqiqot natijalari o'zbek tilshunosligiga, xususan, onomastika, leksikologiya, dialektologiya, so'z yasalishi, sotsiolingvistika va lingvokulturologiya sohalariga hissa qo'shadi.
Ushbu kitob Qo'qon xonligining tashkil topishi, siyosiy, ijtimoiy-iqtisodiy va madaniy hayoti, tarixnavislik maktabi, manbalari va yozma asarlarini o'rganishga bag'ishlangan. Asarda xonlikning hududiy kengayishi, boshqaruvi, qo'shinlari, iqtisodiyoti, madaniyati va tarixiy shaxslari haqida ma'lumotlar keltirilgan.
Ushbu kitob Qo'qon xonligining XIX asrdagi madaniy hayotida maktab va madrasalarning rolini o'rganadi. Unda ta'lim tizimi, maktab va madrasalarning turlari, faoliyati, vaqf mulklarining ahamiyati, shuningdek, mintaqadagi madaniy va ma'naviy muhitga ta'siri ko'rib chiqiladi.